Diagnostisch dieetadvies bij voedselintolerantie
Contact
U kunt overgevoelig zijn voor bepaalde voedingsmiddelen, zonder dat uw afweersysteem daarin een rol speelt. We spreken dan van voedselintolerantie.
De enige manier om te ontdekken welke producten u niet verdraagt, is om een bepaalde tijd alle voedingsmiddelen die een reactie uit kunnen lokken weg te laten (eliminatie) en deze weer één voor één weer in te voeren (introductie).
Op deze pagina snel naar
- Meer over het diagnostisch dieet
- Welke stoffen worden getest?
- Azo-kleurstoffen
- Benzoëzuur en sorbinezuur
- Glutaminaten/glutamaten (smaakversterker)
- Kunstmatige geuren, smaakstoffen en (natuurlijke) vanille
- Biogene aminen en histaminevrijmakers
- Methylxanthines (cafeïne)
- Suiker
- Wat kunt u wel/niet gebruiken
- Contact opnemen
- Expertise en ervaring
- Meer informatie
Meer over het diagnostisch dieet
De periode van eliminatie wordt in overleg met de diëtist vastgesteld en duurt minimaal drie weken. Het is belangrijk dat u in die tijd het dieet strikt volgt. Zo kunnen we zien of de klachten verminderen/verdwijnen. Na de eliminatieperiode probeert u deze voedingsmiddelen één voor één uit om erachter te komen welke stoffen de klachten veroorzaken.
Welke stoffen worden getest?
De voedingsmiddelen die getest worden, zijn in groepen te verdelen. Het gaat om bepaalde groepen additieven (toevoegingen) én om stoffen die van nature in de voeding voorkomen. De groepen zijn:
- Azo-kleurstoffen
- Benzoëzuur en sorbinezuur
- Glutaminaten
- Kunstmatige geur- en smaakstoffen en natuurlijke vanille
- Biogene aminen en histaminevrijmakers
- Methylxanthines (cafeïne)
Het is belangrijk om tijdens het volgen van het eliminatiedieet goed te lezen welke
ingrediënten er op de verpakking van voedingsmiddelen staan (de ingrediëntendeclaratie).
Ieder voedingsmiddel en merk heeft zijn eigen samenstelling.
Het is goed mogelijk dat u een bepaald voedingsmiddel van merk A niet mag eten omdat er
een bepaalde stof in voorkomt, terwijl product van merk B deze stof niet bevat en dus wel gegeten mag worden.
Azo-kleurstoffen
Kleurstoffen worden aan producten toegevoegd om ze aantrekkelijker te maken. De meeste kleurstoffen zijn van natuurlijke oorsprong, maar de onderstaande kleurstoffen niet.
Vermijd voedingsmiddelen met de aanduiding:
- E102 (tartrazine)
- E110 (oranjegeel)
- E122 (azorubine)
- E123 (amarant)
- E124 (cochenillerood A)
- E151 (briljantzwart BN)
Azo-kleurstoffen komen vooral voor in: augurken, custard, drop, filet americain, frisdrank, fritessaus, glacé-koeken, halvanaise, ijs, kant-en-klare pudding, kant-en-klare sauzen, kokosbrood, likeuren, limonadesiroop, mayonaise, Nibbits, parneermeel, piccalilly, puddingpoeder, rode gelatine, slasaus, snoep, vla, vruchten in blik, vruchtenhagel, vruchtenkwark, vruchtenyoghurt en zilveruitjes.
Benzoëzuur en sorbinezuur
Benzoëzuur en sorbinezuur zijn conserveermiddelen die de groei van gisten, schimmels
en bacteriën voorkomen of remmen. Dit voorkomt bederf en verlengt de houdbaarheid.
Vermijd voedingsmiddelen met de aanduiding:
- Conserveermiddel
- Benzoëzuur
- Sorbinezuur
- E200 t/m E203
- E210 t/m E219
Deze conserveermiddelen komen vooral voor in: augurken, chocoladepasta, frisdrank, gepelde schaal- en schelpdieren (zoals garnalen), halvajam, halvarine, ijs, kant-en-klare
gemarineerde producten, kant-en-klare salades, ketjap, leverworst, limonadesiroop
(ook Roosvicee), margarine, mosselen in het zuur, mosterd, roggebrood, sambal, vlees in
blik, vruchtenkwark, vruchtenyoghurt, zilveruitjes en zure haring.
Glutaminaten/glutamaten (smaakversterker)
Glutaminaten of glutamaten zijn smaakversterkers, stoffen die ervoor zorgen dat de smaak van een product beter uitkomt. Ve-Tsin is bijvoorbeeld puur natriumglutam(in)aat.
Vermijd voedingsmiddelen met de aanduiding:
- E621 t/m E625 (glutaminaten/glutamaten)
- Glutaminezuur
- Glutaminaat/glutamaat
- Smaakversterker
- Ve-tsin
Deze smaakversterkers kunnen aanwezig zijn in: bak- en braadproducten, bewerkte/gekruide/ gemarineerde vlees- en vissoorten, bouillon (poeder of blokjes), Chinese en oosterse gerechten, gemengde kruiden/specerijen/strooiaroma’s (Aromat)/ zoutvervangers, kant-en-klare gerechten/maaltijden, kruidenboter, marinades, mixen voor
spaghetti e.d., salades zoals huzaren- en kipkerriesalade, saté, sauzen, snacks, snoep,
vleesvervangers en zoutjes/chips/borrelnootjes/kroepoek.
Kunstmatige geuren, smaakstoffen en (natuurlijke) vanille
Geur- en smaakstoffen hebben geen E-nummers gekregen. Ze worden op het etiket vaak aangeduid als ‘aroma’.
Vermijd voedingsmiddelen met de aanduiding:
- Geur- en smaakstof
- Natuuridentiek aroma
- Vanille
- Vanilline
Kunstmatige geur- en smaakstoffen en vanille komen vooral voor in: cakemix, chocoladeproducten, frisdrank, gebak, ijs, kant-en-klare pudding, koek, limonadesiroop, puddingpoeder, snoep, vanillesuiker en yoghurt of kwark met vruchten.
Natuurlijke geur- en smaakstoffen zijn wel toegestaan, behalve natuurlijke vanille.
Biogene aminen en histaminevrijmakers
Biogene aminen zijn natuurlijke stoffen die vooral bij rijping, gisting en bederf ontstaan. die rechtstreeks een intolerantiereactie kunnen veroorzaken. Voeding met veel hartige en pittige producten is in het algemeen rijk aan biogene aminen en histaminevrijmakers.
De volgende producten zijn rijk aan biogene aminen en/of histaminevrijmakers. Die moet u dus vermijden.
Vlees
Gekruide vleeswaren (vleesextract), gepaneerde of bewerkte vleessoorten, gerookte
producten, kant-en-klare maaltijden, kippenlever, rookvlees, varkensvlees en worstsoorten.
Vis
Alle soorten vis en schaal- en schelpdieren. Maar u mag wel diep ingevroren vis nemen.
Kaas
Vrijwel alle soorten kaas. Maar u mag wel verse (ongerijpte) kaas nemen, zoals cottage cheese, hüttenkäse, kwark, Nederlandse smelt- en smeerkaas naturel en verse roomkaas (St. Moret®).
Ei
Het wit van het ei.
Groenten
Aubergines, spinazie, tomaat en zuurkool.
Fruit
Met name aardbeien, ananas en banaan.
Diversen
Alcohol, aroma’s, biergist, bouillon (blokje/poeder), cacao, champignons en andere
paddenstoelen, chocolade, drop, gistextract Marmite®), kruiden en specerijen (waaronder
ook kaneel en vanille), noten en pinda’s, sojasaus (zoals ketjap), tamari, tempé en trassi.
Methylxanthines (cafeïne)
Cafeïne valt eigenlijk onder de histaminevrijmakende producten. Het komt voornamelijk
voor in koffie, thee, cacao en colanoten. Maar cafeïne kan ook voorkomen in medicatie, zoals pijnstillers. Lees dus altijd goed de verpakking en/of de bijsluiter.
Hoeveelheden caffeïne per eenheid
- 1 kop verse koffie - 70 à 100 mg
- 1 kop instant koffie - 60 mg
- 1 kop cafeïnevrije koffie - 3 mg
- 1 kop thee - 15 à 30 mg
- 1 glas cola - 35 mg
- 1 kop chocolademelk - 5 mg
- Ice Tea - 15 à 30 mg
- Lipton Ice Tea - 129 mg
- Red Bull - 80 mg
Bovengenoemde gehaltes zijn sterk afhankelijk van de bereidingsmethode en de gebruikte grondstoffen. Zo bevat Robusta koffie meer cafeïne dan Arabica. Bij lage temperaturen is de werking van cafeïne heftiger.
Suiker
Naast al deze adviezen geldt ook: het is goed om suiker en suikerbevattende voedingsmiddelen met mate te gebruiken. Een voeding met veel suiker is meestal onevenwichtig samengesteld. Dat kan intolerantieklachten verergeren of zelfs veroorzaken.
Wat kunt u wel/niet gebruiken
Na deze opsomming van ‘verboden producten’ duizelt het u misschien. In de volgende
tabellen kunt u per productgroep duidelijk zien welke voedingsmiddelen u wel kunt
gebruiken en welke u moet vermijden.
Lees meer over wat u wel en niet mag eten
Brood- en broodvervangers
| Productgroep | Toegestaan | NIET toegestaan |
|---|---|---|
| Brood | Bruin-, volkoren- en wit brood; zuurdesembrood; geroosterd brood; sesambrood; stokbrood | |
| Roggebrood | Roggebrood (reform) en Bolletje zonder conserveermiddel | Roggebrood met conserveermiddel |
| Beschuit/crackers | Volkoren- en naturel beschuit; knäckebröd; matzes normaal en volkoren; toast | |
| Wafels | Rijst-, tarwe-, maïs- wafels naturel; sesam; toast naturel | Wafels met toevoegingen |
| Luxe broodsoorten | Luxe en verpakte broodsoorten; krentenbrood; mueslibrood en ontbijtkoek |
Smeersels
| Productgroep | Toegestaan | NIET toegestaan |
|---|---|---|
| Margarine / halvarine | Natufood-, Eden-, Fertilia- Halvarine en margarine met halvarine en margarine | Halvarine en margarine met de in deze folder genoemde E-nummers |
| Roomboter | Roomboter naturel | Halfvette roomboter; kruidenboter |
| Zoet broodbeleg | Jam* van abrikoos, braam, bessen, kers, perzik of pruim; honing; stroop; appel- of perenstroop; (bruine) suiker; zonnebloempittenpasta; sesampaste (tahin)'; carobe-producten zonder toevoegingen | Jam* van aardbeien, ananas, gember of rozenbottel; marmelade; anijshagel; (gestampte) muisjes, chocoladeproducten; notenpasta; pindakaas; carobe-producten met toevoegingen |
| Hartig broodbeleg | Hollandse smeerkaas Eru goudkuipje®; hüttenkäse; cottage cheese; verse roomkaas; mozzarella; St. Moret®; zelfbereide ongekruide vleesproducten van rund-, kalfs-, lams-, geiten- of paardenvlees | Alle soorten kaas, kruidenkaas, rookkaas en smeerkaas die niet genoemd zijn bij 'toegestaan'; alle gekruide en gerookte vleeswaren; paté; vleessalades; worstsoorten; sandwichspread; vegetarische paté zoals Tartez en Marmite |
* Jam met de in deze folder genoemde E-nummers mag u niet gebruiken.
Soep
| Productgroep | Toegestaan | NIET toegestaan |
|---|---|---|
| Soep | Zelfbereide soep of bouillon, getrokken van toegestane vleessoorten met toegestane groenten en eventueel peulvruchten | Kant-en-klare soep of bouillon uit pakje, pot of diepvries |
| Bouillonblokjes en -poeders | Alle bouillonblokjes, -poeders en -tabletten (ook voor groente-bouillon); aroma; kruiden en specerijen | |
| Deegwaren | Ongekleurde vermicelli, macaroni en andere pasta; rijstmihoen; rijst | Gekleurde pasta |
Vlees, wild, vis en gevogelte, vegetarische vervangingen
| Productgroep | Toegestaan | NIET toegestaan |
|---|---|---|
| Vlees | Vers onbewerkt rund-, kalfs-, lams-, paarden-, schapen-, geitenvlees; kip; kalkoen | Alle voorbewerkte, gepaneerde, gekruide, gerookte, gemalen vleessoorten; varkensvlees; kippenlever |
| Wild | Konijn, haas; ree en hert | Adellijk wild |
| Vis, schaal-, schelp-, weekdieren | Diepgevroren onbewerkte vis; schaal-, schelp-, weekdieren | Alle verse vis; bewerkte soorten vis (zoals gerookt, diepvries, in blik); schelvislever; garnalen; mosselen; haring; oesters |
| Vegetarische vervangingen | Tofu; tahoe naturel; eidooier | Gekruide of gerookte tofu; tempé; kant- en-klare sojaburgers; Quorn®; seitan; wit van een ei |
Aardappelen, deegwaren, granen en vervangingen
| Productgroep | Toegestaan | NIET toegestaan |
|---|---|---|
| Aardappelen | Gekookt; gebakken in toegestane oliën of vet; zelfbereide frites; zelfbereide aardappelpuree | Verpakte; geschrapte of geschilde aardappelen; kant-en-klare aardappelgerechten; instant puree |
| Deegwaren | Ongekleurde (volkoren) macaroni, spaghetti of lasagne | Gekleurde of gevulde pasta; voorbewerkte of kant- en klare producten zoals tortellini en ravioli |
| Graanachtigen | (Zilver)vliesrijst; bulgur; boekweit; mihoen; Tarly®; gierst; gerst; quinoa; couscous; spelt | Gekleurde rijst, gemengde rijst |
| Tacoschelpen | Tacoschelpen zonder genoemde E-nummers | |
| Pizza | Zelfbereide pizza van brooddeeg of bladerdeeg, bereid met toegestane ingrediënten | Kant-en-klare pizza of hartige taart |
Groenten en peulvruchten
| Productgroep | Toegestaan | NIET toegestaan |
|---|---|---|
| Verse groenten | Andijvie; asperge; bleekselderij; bloemkool; broccoli; Chinese kool; courgette; doperwten; knolselderij, komkommer; koolrabi; mais; koolrabi; maïs; paksoi; paprika; peultjes; pompoen; postelein; raapstelen; rabarber; radijs; rammenas; rode biet; rode kool; schorseneren; sla; snijbonen; sperziebonen; spitskool; spruiten; tuinbonen; ui; venkel; witlof; wortel | Alfalfa; aubergine; champignons en andere paddenstoelen; prei; spinazie; taugé; tomaat; zuurkool |
| Geconserveerde groenten | Groenten uit blik, glas, vers ingevroren zonder toevoegingen, kruiden en saus | Kant-en-klare, op smaak gemaakte groenten; zoetzure producten zoals atjar; augurken en uitjes; kant-en-klare groentesalades |
| Peulvruchten | Witte en bruine bonen; kapucijners; linzen; erwten; sojabonen uit blik; glas of gedroogd; zonder saus en kruiden | Peulvruchten met saus en kruiden en niet toegestane E-nummers; zoals witte bonen in tomatensaus |
Sauzen, aroma’s, jus, kruiden, specerijen, vetten en oliën
| Productgroep | Toegestaan | NIET toegestaan |
|---|---|---|
| Warme sauzen | Zelfbereide jus en saus van toegestane ingrediënten | Kant-en-klare jus en saus uit pakjes, van juspoeder of tablet; smeltjus; satésaus |
| Koude sauzen | Aroma's; ketchup; mayonaise; mosterd; pesto; piccalilli; sambal; slasaus; sojasaus; tamari; gistextract | |
| Kruiden en specerijen | Ui; knoflook; (zee)zout; witte naturelazijn | Alle verse en gedroogde kruiden en specerijen; kruidenzout; Ve-tsin; gemberwortel; kaneel; menthol; vanille; anijs; wijn- en kruidenazijn |
| Bindmiddelen | Aardappelzetmeel; maïzena; agar-agar; arrowroot; sago | Genoemde bindmiddelen met toegevoegde stoffen |
| Oliën, bak- en braadvet | Olie; bak- en braadvet en frituurvet zonder de niet toegestane E-nummers | Olie; bak-en braadvet met niet toegestane E-nummers |
Menthol
Menthol kunt u niet alleen via de voeding binnenkrijgen, maar ook tijdens het tandenpoetsen
en flossen. Er zijn zelfs tandenstokers met menthol. Tijdens de eliminatieperiode mag u deze producten niet gebruiken. Er bestaan mentholvrije tandpasta’s en tandenstokers. Als alternatief voor flosdraad kunt u een waterflos gebruiken. Dit is een apparaatje waarmee u de slecht bereikbare ‘hoekjes’ in uw gebit met water kunt schoonspuiten.
Nagerechten
| Productgroep | Toegestaan | NIET toegestaan |
|---|---|---|
| Nagerechten op basis van melk | Yoghurt; kwarl en umer zonder toevoegingen; zelfbereide vla en pudding met toegestane ingrediënten | Vruchtenyoghurt; vruchtenkwark; kant-en-klare vla; pudding; ijs |
| Room | Room; slagroom; zure room en crème fraiche | Kant-en-klare slagroom met toevoegingen |
| Bindmiddelen | Aardappelzetmeel; Brinta®; cornflakes; gort; griesmeel; havermout; maïsmeel; (polenta); maïzena; tarwebloem; sojameel; witte gelatine | Cruesl; muesli; puddingpoeder zoals custard; griesmeelpudding met toevoegingen; rode gelatine; kant-en-klare flensjes; oliebollen; poffertjes; pannenkoeken |
| Diversen | Ongezwavelde abrikozen, krenten, rozijnen en vijgen; suiker; aspartaam; honing; kokos; carobe; sesamzaad; pijnboompitten; zonnebloempitten | Gedroogde vruchten met toevoegingen; cacao; chocolade; gember; kaneel; puddingsaus; vanille; vruchtensaus; noten |
Fruit en vruchtenconserven
| Productgroep | Toegestaan | NIET toegestaan |
|---|---|---|
| Fruit | Abrikoos; appel; avocado; bessen; braam; cranberry; druif; kers; kiwi; mango; meloen; nectarine; peer; perzik; pruim | Conserven van niet toegestane fruitsoorten en/of met niet toegestane toevoegingen; aardbeien; ananas; banaan; citroen; grapefruit; mandarijn; papaja; sinaasappel |
| Vruchtenconserven | Toegestane vruchten uit de diepvries, pot, blik of als diksap zonder niet toegestane toevoegingen | Conserven van niet toegestane vruchten en/of met niet toegestane toevoegingen |
Dranken
| Productgroep | Toegestaan | NIET toegestaan |
|---|---|---|
| Thee | Naturel zwarte en groene thee, theïnevrije thee | Thee met aroma's; kruidenthee; rooibosthee |
| Koffie | Caffeïnevrije koffie; granenkoffie | Koffie met caffeïne, granenkoffie met aroma's; vruchtenkoffie |
| Koffiemelk | Koffiemelk; koffieroom | Melkpoeder; toppings |
| Melkproducten | Melk; karnemelk; drinkyoghurt zonder toevoegingen (naturel) | Chocolamelk; drinkyoghurt met smaakjes |
| Vruchtensap | Puur vruchtensap van toegestane fruitsoorten | Vruchtensap van niet toegestane fruitsoorten; druivensap |
| Groentesap | Wortelsap zonder toevoegingen | Tomatensap; bietensap; zuurkoolsap; gemengde sappen |
| Limonadesiroop | Limonadesiroop; vruchtenlimonasiroop (AH en Spontin); diksap van toegestane fruitsoorten | Alle andere limonadesiropen en frisdranken |
| Bronwater | Bronwater en mineraalwater | Mineraalwater met toevoegingen |
| Alcohol | Alle soorten alcohol |
Zoetwaar en hartige tussendoortjes
| Productgroep | Toegestaan | NIET toegestaan |
|---|---|---|
| Koek en gebak | Zelfgebakken koekjes en gebak van toegestane ingrediënten; volkoren biscuits San Francisco® (Verkade); moutbiscuit van Molenaartje; rijst-, boekweit- en maïswafels zonder toevoegingen; Country Cookies® (AH) | Alle andere koekjes en gebak met niet toegestane toevoegingen |
| Snoep / kauwgom | Snoep zonder af te raden aroma's en E-nummers | Drop; pepermunt; kauwgom; chocolade; 'gewoon' snoep |
| Hartige tussendoortjes | Chips naturel (Croky, Lays); maïschips naturel (reformwinkel); zelfgepofte popcorn naturel | Chips met toevoegingen; Japanse rijstmix; kroepoek; pinda's; noten; zoutjes |
| Diversen | (volkoren)toast (Melba®); soepstengels | Biergist |
Lees ALTIJD de verpakking
Fabrikanten kunnen altijd de samenstelling van het product wijzigen. Lees daarom altijd zelf de ingrediëntendeclaratie op de verpakking!
Merken
In deze folder worden hier en daar merken genoemd. Die opsomming is (natuurlijk) niet volledig en is aan verandering onderhevig. Gebruikt u producten die goed in uw dieet in te passen zijn, dan kunt u zelf de lijst met toegestane producten uitbreiden.
Contact opnemen
Een dieet opstellen blijft mensenwerk. Het kan dus voorkomen dat een dieet
tegenstrijdigheden bevat, ook al is het nog zo zorgvuldig opgesteld. Aarzel dus niet als u
vragen of opmerkingen hebt en neem contact op met uw eigen
diëtist.
Expertise en ervaring
De diëtisten van het St. Antonius Ziekenhuis geven patiënten op de poli en op de verpleegafdeling advies over voeding, dieet en gezondheid. Ook hebben zij veel ervaring met persoonlijke dieetadviezen voor bepaalde patiëntengroepen, zoals voor mensen met diabetes en mensen die maagverkleining krijgen.