Behandelingen & onderzoeken Nucleaire Geneeskunde

Schildklierbehandeling radioactief jodium bij schildklierkanker (Therapie Schildkliercarcinoom I-131)

Bij een behandeling van de schildklier of schildklierrest met radioactief jodium worden mogelijke weefselresten of uitzaaiingen van schildklierkanker bestraald.

Een behandeling van de schildklier of schildklierrest met radioactief jodium kan worden uitgevoerd om na een schildklieroperatie mogelijke weefselresten te bestralen (ablatietherapie) of om uitzaaiingen van schildklierkanker te behandelen. U heeft met uw internist besproken waarom u deze behandeling krijgt.

De behandeling gebeurt door het innemen van een capsule met radioactief jodium. De schildklier is het enige orgaan in het lichaam dat jodium opneemt en vasthoudt. De straling die het radioactief jodium in de schildklier uitzendt, remt de groei van de schildkliercellen. Als nodig is, kan ook een hogere dosering straling worden gegeven, waarbij weefselresten of uitzaaiingen kapot bestraald worden.

De behandeling is pijnloos. U voelt er dus niets van.

Voorbereiding

Deze behandeling wordt klinisch of deels in thuisisolatie uitgevoerd. Dit betekent dat u 2 dagen wordt opgenomen in het ziekenhuis of dat u zich tijdens de behandeling thuis afzondert van andere mensen.

Het hangt af van uw thuissituatie of u voor de behandeling wordt opgenomen in het ziekenhuis of dat u in thuisisolatie kan. Ook hangt het af van de dosis van het radioactieve jodium. De nucleair geneeskundige bespreekt dit met u en stelt samen met u een therapieplan op.

Een van onderstaande schema's geldt voor u. In een korte tijdslijn staat beschreven:

  • hoelang u wordt opgenomen op onze therapiekamer (in het oranje);
  • hoelang de periode van thuisisolatie is (in het donker blauw);
  • hoelang de leefregels voor u gelden (in het licht blauw).
Tijdschema

Zwangerschap en borstvoeding

De behandeling met radioactief jodium wordt in principe niet gedaan tijdens de zwangerschap. Het is daarom belangrijk dat u ruim op tijd contact met ons opneemt als u zwanger bent of als u niet zeker weet of u zwanger bent.

Wanneer u borstvoeding geeft, moet u hiermee vanaf het begin van de behandeling definitief mee stoppen. Na een mogelijke volgende zwangerschap kunt u wel weer borstvoeding geven.

Eten en drinken

Op de dag van de behandeling mag u ’s ochtends voor 07.00 uur nog een licht ontbijt nemen. Na 07.00 uur mag u niets meer eten. U mag wel water, koffie of thee drinken. 

Na de inname van de jodiumcapsule mag u nog 1,5 uur niets eten.

Medicijnen

Om de jodiumbehandeling te kunnen uitvoeren, moet vaak gestopt worden met medicijnen. Hiervoor gelden in principe de volgende 2 mogelijkheden:

  • De jodiumbehandeling vindt plaats na het stoppen van het schildklierhormoon: u mag tijdens tenminste 4 weken niet starten met het schildklierhormoon (na een operatieve schildklierverwijdering), of u moet tenminste 4 weken van tevoren stoppen met het schildklierhormoon.
  • De jodiumbehandeling vindt plaats na voorbehandeling met rTSH-injecties, waardoor de schildklier- of tumorcellen gestimuleerd worden om jodium op te nemen. In dit geval kunt u wel starten met het schildklierhormoon of deze voortzetten. De voorbehandeling met rTSH wordt met de apotheek geregeld via het secretariaat van de afdeling Nucleaire Geneeskunde. De rTSH-toedieningen vinden thuis plaats op maandag en dinsdag. De therapie is altijd op woensdag en de laatste bloedafname altijd op vrijdag. Hier mag u niet vanaf wijken.

De nucleair geneeskundige bespreekt met u welke voorbereiding voor u geldt.

Jodiumbeperkt dieet

1 week voor de therapie zult u een jodiumbeperkt dieet volgen. Door uw jodiuminname via de voeding te verminderen, zal het radioactieve jodium beter worden opgenomen in schildklier- of tumorcellen en heeft de behandeling meer effect. U krijgt van de nucleair geneeskundige extra informatie en een folder over dit dieet. 

Obstipatie

Als u last heeft van verstopping (obstipatie), dan vragen wij u dit ruim van tevoren aan te geven. U krijgt dan een recept voor een laxeermiddel, waar u 1 week voor de behandeling mee kunt starten. Dit is belangrijk. Tijdens de opname en de dagen daarna moet u namelijk regelmatig ontlasting hebben, omdat u dan u teveel aan radioactiviteit sneller kwijtraakt.

Mijn Antonius-account aanmaken

Mijn Antonius is het beveiligde online patiëntenportaal van het St. Antonius Ziekenhuis. Heeft u nog geen account? Dan is het handig als u er een aanmaakt. Op onze webpagina Mijn Antonius leest en ziet u hoe u dit eenvoudig doet. 

Afzeggen

Bent u verhinderd voor de behandeling? Laat het ons dan zo snel mogelijk weten. Neem hiervoor telefonisch contact op met de afdeling waar de behandeling plaatsvindt.

Behandeling

De behandeling bestaat uit het inslikken van een capsule met radioactief jodium (NaI-131). Deze capsule mag u met wat water innemen. Daarna mag u 1,5 uur niets eten. De behandeling is pijnloos, u voelt er niets van.

Bijwerkingen

Het radioactieve jodium blijft slechts tijdelijk in uw lichaam. Dit komt doordat de stof vervalt, waardoor de straling automatisch steeds minder wordt. Het deel dat niet wordt opgenomen in de schildklier verlaat het lichaam voornamelijk via de urine. Ook komt een klein deel terecht in het speeksel, zweet en de ontlasting.

Bij een hoge dosis radioactief jodium kunnen mensen een droge mond krijgen door schade van de speekselklieren. Het is daarom belangrijk om uw speekselproductie te stimuleren door elk uur te drinken of regelmatig een zuurtje te nemen. Dit verkleint de kans op mogelijke beschadiging van de speekselklieren. Met zuurtjes mag u pas starten 1 dag na inname van de jodiumcapsule. 

Voorzorgsmaatregelen

Hoewel de hoeveelheid straling bij deze behandeling beperkt blijft, mogen de mensen in uw omgeving er geen onnodige straling door oplopen. Daarom gelden er een aantal leefregels, waar u zich 1 of 2 weken aan moet houden. Hoelang u zich aan deze regels moet houden, hangt af van de dosis jodium die u krijgt. Dit bespreekt de nucleair geneeskundige met u.

De leefregels staan verderop beschreven. We raden u om deze goed door te lezen! Onthoud daarbij altijd dat afstand houden de beste bescherming is.

Resultaat

Bij een ablatietherapie na het verwijderen van de schildklier, is het doel om de laatste achtergebleven schildkliercellen te verwijderen. Als alle schildkliercellen weg zijn, kunt u onder controle blijven via bloedonderzoek. Na de behandeling moet het thyreoglobuline in het bloed langzaam afnemen, totdat het niet meer meetbaar is.

Bij een therapeutische behandeling van uitzaaiingen van schildklierkanker, is het doel om de kwaadaardige cellen te verwijderen, zodat verdere groei gestopt of geremd wordt.

Opname in het ziekenhuis

Als gekozen wordt voor een opname, dan verblijft u op verpleegafdeling C2 in het St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein, kamer 216. Deze kamer is speciaal bedoeld voor behandelingen met radioactieve stoffen. De kamer zit niet van binnen op slot, maar wel van buiten (vanuit de gang). Dit omdat mogelijke bezoekers zich eerst bij de verpleging moeten melden.

Wat neemt u zelf mee?

  • Oude kleding. Wij raden u aan om tijdens het verblijf in het ziekenhuis oude kleding en ondergoed te dragen dat mogelijk weggegooid mag worden. Voordat u weer naar huis gaat, meten wij namelijk de door u gedragen kleding na. Alleen kleding die radioactief is, wordt in het ziekenhuis gehouden en weggegooid zodra de radioactiviteit vervallen is. De kleding waarbij geen radioactiviteit gemeten is, mag u wel mee naar huis nemen.
  • Een extra set schone kleding. 1 setje kleding en ondergoed wordt tijdens de opname in een aparte kast bewaard. Vlak voordat u weer naar huis mag, wordt deze kleding weer aan u gegeven. U kunt dan douchen (inclusief haren wassen) en deze schone kleding aantrekken, zodat de oude kleding mogelijk weggegooid kan worden.
  • Al uw eigen medicatie. Deze bewaart uzelf.
  • Mobiele telefoon, tablet, laptop, boeken, tijdschriften of andere dingen om uzelf bezig te houden, zijn toegestaan. Deze raken over het algemeen niet besmet als u na het toilet altijd goed uw handen wast.
  • Mogelijk extra lekkers om te eten en te drinken. Houd er wel rekening mee dat er geen koelkast is in uw kamer.

Opname

Op de dag van de behandeling meldt u zich op verpleegafdeling C2 in het St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein. Een verpleegkundige brengt u naar uw kamer en informeert u over de praktische gang van zaken. U trekt uw oude kleding aan. Uw set schone kleding wordt in een aparte kast gelegd. Daarna komt een arts (nucleair geneeskundige) bij u langs op de kamer om u de capsule met radioactief jodium te geven.

De kamer

De kamer waar u verblijft, is speciaal aangepast voor mensen die een behandeling met radioactief jodium krijgen. Hij ziet er bijna hetzelfde uit als de andere patiëntenkamers op de afdeling. In het ziekenhuis is gratis wifi. Er is geen telefoon op de kamer, dus we raden u aan om zelf een mobiele telefoon mee te nemen. Er ligt een stapel tijdschriften en boeken. U heeft een televisie boven uw bed die u mag gebruiken.

U heeft een eigen badkamer en toilet. Om geen stralingsbesmetting rondom het toilet te krijgen, moeten vrouwen én mannen zittend plassen. Ook moet u op de eerste dag van uw verblijf het toilet na gebruik 2 keer doorspoelen. Dit zorgt ervoor dat uw urine goed wordt weggespoeld en verdund wordt met water. Tijdens uw verblijf wordt uw bed niet opgemaakt. Ook wordt de kamer tijdens uw verblijf niet schoongemaakt. Eten en drinken wordt op de plank bij de deur neergezet. Wegwerpservies mag u in de afvalbak in uw kamer weggooien.

De verpleegkundige

De verpleegkundige komt zo min mogelijk op uw kamer. Hij/zij zal u zoveel mogelijk vanuit de sluis achter het loodscherm of via de intercom te woord staan. Als u een vraag heeft, kunt u hem/haar altijd oproepen via de oproepknop. Wanneer de verpleegkundige wel op uw kamer komt, draagt hij/zij overschoenen en handschoenen. Denk er zelf ook steeds aan om zoveel mogelijk afstand te houden.

Bezoek

Op de eerste dag van de behandeling mag u geen bezoek ontvangen. De volgende dag(en) kunt u tijdens de bezoekuren bezoek ontvangen, maar niet van kinderen onder de 10 jaar en zwangere vrouwen. Bezoek moet zich melden bij de verpleging en moet zich houden aan speciale gedragsregels:

  • Iedere bezoeker mag hooguit 1 uur per dag blijven.
  • Het bezoek moet zoveel mogelijk afstand tot u bewaren en in de sluis achter het loodscherm blijven staan.
  • Het bezoek mag het toilet en de wastafel op uw kamer niet gebruiken.
  • Het bezoek mag tijdens de visite niets eten of drinken.
  • U mag geen spullen aan uw bezoek meegeven.

Weer naar huis

U kunt na 1 of 2 dagen (nachten) weer naar huis. Vlak voordat u naar huis gaat, ruimt u uw kamer op. U hoeft niet schoon te maken. De verpleegkundige geeft u uw schone kleding. Daarna doucht u zich (met haren wassen) en trekt u de schone kleding aan. Al uw gebruikte kleding en spullen legt u op de tafel of op bed, zodat dit nagemeten kan worden. Daarna komt de nucleair geneeskundige of een laborant om bij u de uitwendige straling te meten. Ook al uw kleding en bezittingen worden gemeten. Besmette kleding krijgt u niet meer mee naar huis, deze wordt vernietigd. De rest van uw spullen laten wij achter in de kamer en kunt u wel mee naar huis nemen. Na deze metingen mag u naar huis.

Als dit voor u geldt, mag u de schildkliermedicatie 3 dagen na de therapie weer hervatten. Heeft of houdt u moeite met uw ontlasting? Blijf dan de voorgeschreven laxeermiddelen nog minstens 2 weken gebruiken, zodat u wel 1 tot 2 keer per dag ontlasting heeft.

Thuisisolatie

De tweede dag van de opname kan vervangen worden door thuisisolatie. Of dit voor u geldt, hangt af van uw persoonlijke leefomstandigheden. Hieronder staan de criteria waaraan u moet voldoen voor thuisisolatie:

  1. Geen kinderen jonger dan 18 jaar binnen het huishouden.
  2. Als u samenwoont: apart slapen moet mogelijk zijn. Dit betekent dat er meer dan 3 meter afstand tussen u en uw huisgenoten moet zijn.
  3. Als u samenwoont: u kunt gebruiken van een eigen toilet en deze zelf schoonmaken.
  4. U kunt voor zichzelf zorgen. Dit houdt in dat u bijvoorbeeld uzelf kunt aankleden en wassen.
  5. U hoeft niet met het openbaar vervoer naar huis (vanaf het ziekenhuis).
  6. U en uw omgeving zijn zich bewust van de risico's van het niet naleven van de leefregels.
  7. U gaat akkoord met de verkorte opnameduur of thuisisolatie.

De nucleair geneeskundige bespreekt u of u voldoet aan deze criteria of dat u uw persoonlijke situatie kunt aanpassen om alsnog aan de criteria te voldoen.

Leefregels tijdens thuisisolatie

Zowel tijdens de opname, de thuisisolatie en de periode daarna gelden er leefregels. Tijdens de periode van thuisisolatie zijn deze strenger dan in de periode daarna. Onderstaande tabel geeft een samenvatting van de meest voorkomende situaties, waarin wordt aangegeven of deze wel of niet zijn toegestaan tijdens de periode van thuisisolatie of tijdens de periode daarna (= de periode van leefregels).

 
ActiviteitThuisisolatieLeefregels
Samen slapenNeeNee
Samen etenNeeJa
Samen op de bank (2 meter uit elkaar)NeeJa
Eigen kleding in de wasmachineJaJa
Eigen bestek in de vaatwasser of afwassenJaJa
Tandenborstels in 1 bekerNeeNee
Intimiteit: knuffelen (kort)NeeJa
Intimiteit: kussen of seksNeeNee
Kind verzorgen (verschonen, aankleden, voeren)NeeJa
Kind op schoot (minder dan 30 minuten)NeeJa
Werken met volwassenenNeeJa
Werken met kinderen (jonger dan 10 jaar)NeeNee
Winkelen of bezoek bibliotheekNeeJa
Theater of bioscoopNeeNee
Alleen sporten (hardlopen of fietsen)JaJa
Sporten in team, op de sportschool of zwembadNeeJa
Buiten wandelen of fietsenJaJa
                      ... met huisdierJaJa
                      ... met huisgenoot of bezoekNeeJa
Openbaar vervoerNeeJa

Nazorg

Het verdere verloop

Ongeveer 8 dagen na behandeling zal er een extra scan gemaakt worden (een postablatiescintigrafie), waarbij afgebeeld wordt waar het radioactief jodium zich in het lichaam bevindt.

Na de behandeling moet het thyreoglobuline in het bloed langzaam afnemen, totdat het niet meer meetbaar is. De internist-endocrinoloog controleert dit regelmatig. Daarnaast wordt gecontroleerd hoe u zich voelt en of u goed kunt functioneren bij het door u in te nemen schildklierhormoon.

Bij klachten van aanhoudende verstopping (obstipatie) wordt geadviseerd om nog enkele weken laxeermiddelen te blijven gebruiken.

Poliklinische controle

De nucleair geneeskundige of internist-endocrinoloog bespreekt van tevoren met u hoelang het duurt voordat u poliklinisch gecontroleerd moet worden door uw internist.

Leefregels na ontslag of thuisisolatie

Met de Nederlandse overheid is afgesproken dat u na de behandeling leefregels meekrijgt, zodat de mensen om u heen geen onnodige straling opvangen. Deze regels gelden voor 1 of 2 weken, afhankelijk van de dosis jodium die u gekregen heeft. Daarna kunt u alles weer doen wat u gewend was.

Algemeen

Houd er rekening mee dat u nog een geringe hoeveelheid straling uitzendt. Probeer daarom minimaal 1 meter afstand tot uw volwassen huisgenoten te bewaren. Probeer bij langdurige aanwezigheid (zoals bij tv kijken) zelfs 2 meter of meer afstand te houden. Afstand is de beste vorm van afscherming.

Als u met het openbaar vervoer naar huis gaat, is het natuurlijk mogelijk dat u dicht bij andere mensen in de buurt bent. U hoeft zich hier geen zorgen om te maken. Reizen met het openbaar vervoer wordt beschouwd als kort contact. Daarom kunt u dit zonder problemen doen. Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld boodschappen doen.

Toilet

Als u naar het toilet gaat, ga dan altijd zitten. Dit geldt ook voor mannen. Gebruik elke keer toiletpapier, ook als u alleen moet plassen. Was na afloop uw handen, liefst in de ruimte waar het toilet staat, zodat deurknoppen zo schoon mogelijk blijven. Let op druppeltjes urine op de toiletbril, de toiletpot en vloer. Haal deze druppels weg met toiletpapier zonder te wrijven. Spoel het papier daarna door het toilet. Was vervolgens nog een keer uw handen. Als iemand anders het toilet schoonmaakt, dan moet diegene dit met huishandschoenen doen.

Kinderen (t/m 10 jaar)

Kinderen zijn gevoeliger voor straling dan volwassenen. Probeer direct lichamelijk contact (zoals knuffelen) zo kort mogelijk te houden en maak de afstand tot de kinderen zo groot mogelijk. Neem ze alleen kort op schoot en neem ze ‘s nachts niet bij u in bed. Ga bij het eten aan de andere kant van de tafel zitten in plaats van naast hem/haar. Aan de overkant van de tafel zit u meestal op minimaal 1 meter afstand.

Slapen

We raden u aan op minstens 3 meter afstand van uw partner te slapen, als het kan zelfs in aparte kamers. Let op dat de bedden in de verschillende kamers niet tegen dezelfde muur staan. Dan zou er alsnog niet genoeg afstand kunnen ontstaan. 

Is uw partner 60 jaar of ouder? Dan kunt u tijdens de periode van de leefregels wel in hetzelfde bed slapen. Tijdens de periode van de thuisisolatie slaap u altijd apart.

Bezoek

Bij kort bezoek, bijvoorbeeld een avond of middag, hoeft u voor bezoekers geen andere maatregelen te nemen dan hierboven beschreven. In de periode dat de leefregels gelden, kunt u beter geen kleine kinderen en zwangere vrouwen bezoeken of op bezoek krijgen. Gaat u naar een feestje? Wissel dan regelmatig van gesprekspartner, in elk geval binnen elk halfuur.

Huisdieren

Voor huisdieren gelden geen maatregelen. 

Borstvoeding

Als u borstvoeding geeft, moet u hiermee voor de behandeling stoppen. Geef ook na ontslag uit het ziekenhuis geen borstvoeding meer. Na een eventuele volgende zwangerschap kunt u wel weer borstvoeding geven.

Intimiteit

Een korte knuffel is geen enkel probleem, dit duurt vaak zo kort dat de ander bijna geen straling oploopt.

Bij seks of tongzoenen is er nauw contact of uitwisseling van lichaamsvloeistoffen waar radioactief jodium in voor kan komen. Seks en (tong)zoenen wordt daarom tijdens de periode van leefregels sterk afgeraden.

Zwangerschap

Voor vrouwen geldt: als u na de behandeling zwanger wilt worden, wacht daar dan minimaal 6 maanden mee. Mannen raden we aan om binnen 6 maanden geen kinderen te verwekken. Seks in deze 6 maanden, na de periode van leefregels, is geen probleem.

Werk

U mag na opname of thuisisolatie weer gaan werken, tenzij u werkt in het basisonderwijs of in de opvang van kinderen t/m 10 jaar. In dat geval moet u een andere functie uitvoeren, waarbij u niet langdurig met kinderen in contact bent. Dit geldt tijdens de periode dat u zich aan de leefregels moet houden. Als u wel op het werk bent, houd u dan ook zoveel mogelijk de leefregels aan. Twijfelt u? Overleg dan met uw behandelend specialist.

Wasgoed en serviesgoed

Omdat uw speeksel, urine en ontlasting relatief hoog besmet kunnen zijn met jodium, mogen anderen uw was- en serviesgoed, lakens en handdoeken niet gebruiken. U kunt ze wel gewoon met andere spullen wassen. Daarna mag iedereen ze weer gebruiken.

Koken

U mag voor het gezin koken. U moet dan wel steeds voor het koken uw handen wast.

Vervoer

In het openbaar vervoer zit u kort bij uw medepassagiers. Daarom mag u in de periode dat uw leefregels gelden, maximaal 1 uur per (openbaar) vervoermiddel reizen. Bij vervoer per taxi moet u zo ver mogelijk van de chauffeur afzitten. Het reizen met dezelfde taxichauffeur moet u tot ongeveer 2 uur beperken. Als u binnen 3 maanden na ontslag een vliegreis overweegt, adviseren we u contact op te nemen met de afdeling Nucleaire Geneeskunde. De nucleair geneeskundige of stralingsdeskundige geeft u de douaneverklaring (vliegbrief) die u nodig heeft.

Bijeenkomsten

Bioscoopbezoek en andere bijeenkomsten waar u een aantal uren vlak naast iemand anders zit, moet u ontbijten.

Schoolbezoek

Bij klassikaal onderwijs neemt u plaats op minstens 2 meter afstand van uw medeleerlingen.

Verpleeg- en verzorgingstehuizen

Het verplegende en verzorgende personeel kan de normale werkzaamheden gewoon doen. Het moet wel met zoveel mogelijk afstand en in een zo kort mogelijke tijd. Bij bedlegerige patiënten moet het personeel bij het opruimen van ontlasting en urine (poep en plas) handschoenen dragen en de po direct in het toilet legen. Daarna moeten zij de po en hun handen wassen.

Noodgevallen

In de periode van de thuisisolatie of leefregels, kunt u bij een noodgeval 24 uur per dag contact op te nemen met de dienstdoende nucleair geneeskundige via 088 320 30 00.

Bel sowieso als u onbedoeld uw lichaamsvloeistoffen verspreid doordat u bijvoorbeeld:

  • moet spugen
  • een bloedneus heeft 
  • een wond heeft
  • onverwacht urine (plas) verliest.

Als u onverhoopt in het ziekenhuis moet worden behandeld of moet worden opgenomen in de periode wanneer deze leefregels gelden, moet u of uw familie de behandelend arts waarschuwen en deze informatie laten lezen. Wij adviseren de arts dit zo snel mogelijk bij de afdeling Nucleaire Geneeskunde te melden. De arts kan vervolgens advies vragen aan de verantwoordelijke stralingsdeskundige.

Expertise en ervaring

In het St. Antonius Ziekenhuis hebben we al meer dan 50 jaar ervaring met radioactieve schildkliertherapie voor de verschillende schildklierziekten. Uit vergelijkend onderzoek blijkt dat we hierbij goede resultaten boeken. Wekelijks is er een multidisciplinair overleg tussen internist-endocrinologen, chirurgen en nucleair geneeskundigen, waarin alle patiënten met bijzondere hyperthyreoïdie- en strumareductie-patiënten worden besproken.

Veilige zorg in het ziekenhuis

In het St. Antonius Ziekenhuis staat veiligheid voorop. Onze medewerkers doen er alles aan om uw bezoek aan het ziekenhuis zo goed mogelijk te laten verlopen. Help ons a.u.b. om goed voor u te zorgen door ons te vertellen:  

  • Welke medicijnen u gebruikt.
  • Of u allergieën heeft.
  • Of u (mogelijk) zwanger bent.
  • Als u iets niet begrijpt.
  • Wat u belangrijk vindt.
  • Als u iets ziet wat niet schoon is.

Bereid uw gesprek met uw zorgverlener goed voor. Voor tips: Begin een goed gesprek

Op de website van de Nederlandse Patiëntenfederatie leest u meer over hoe u zelf kunt bijdragen aan veilige zorg.

Gerelateerde informatie

Code NG 37-B

Terug naar boven