Preventie en behandeling doorligplekken

• de stuit;
• zitknobbels;
• hielen;
• ellebogen;
• schouders;
• heupen en
• het achterhoofd.

Er is meer kans op het ontstaan van decubitus als u:

• minder mobiel bent waardoor u niet regelmatig van houding kunt veranderen (bijvoorbeeld wanneer u bedlegerig bent of rolstoelgebonden);
• onvoldoende eet of drinkt;
• stoornissen hebt aan de zintuigen;
• stoornissen hebt in de doorbloeding;
• een vochtige huid hebt (bijvoorbeeld door incontinentie).

U kunt decubitus voorkomen en behandelen door uw huid goed te verzorgen.

Op het gebied van eten en drinken, kunt u het volgende doen:

• Zorg ervoor dat u voldoende eet en drinkt. Drink ongeveer 1,5 liter per dag.
• Schakel uw (huis)arts of een andere betrokken zorgverlener in als u moeite heeft met eten en/of drinken.

Als u gedurende een lange periode in dezelfde houding ligt, of zit, dan kan decubitus ontstaan. U kunt dus uw houding aanpassen om decubitus te voorkomen.

• Wissel in bed regelmatig van houding. Linkerzij, rug/buik, rechterzij, rug/buik etc.;
• Ga bij zijligging in een houding van 30 graden liggen (zie afbeelding 4);
• Voorkom als u zit in bed, dat u onderuitzakt. Doe daarom altijd het voeteneinde omhoog; (zie afbeelding 5).
• Beperk het zitten in bed om de druk op de stuit en de zitknobbels te verminderen;
• Ga, als dit mogelijk is, nooit op een lichaamsdeel liggen dat nog rood is omdat u er eerder op gelegen hebt of op een plek waar een doorligplek aanwezig is.

Afbeelding 4

Afbeelding 5

In de (rol)stoel

• Zorg voor een goede zithouding (zie afbeelding 6) waarbij uw bovenbenen volledig worden ondersteund door de zitting en de voeten steunen op de vloer of de voetsteun. Gebruik eventueel een voetenbankje.
• Zorg er voor dat uw zitvlak in ieder geval elk uur even, een paar minuten, los komt van de zitting bijvoorbeeld door naar voren en/of opzij te buigen.

Afbeelding 6

• U kunt in overleg met uw (huis)arts beoordelen of u een speciaal matras nodig heeft dat de druk kan verminderen.
• Zorg ervoor dat uw hielen vrij liggen door een kussen onder uw onderbenen te leggen zodat uw hielen ‘zweven’. Let er op dat de knieën licht gebogen zijn (zie afbeelding 5).
• Zorg ervoor dat de onderlaag waar u op ligt glad is.
• Gebruik als u langdurig in een (rol)stoel zit een speciaal zitkussen dat de druk op de stuit en de zitknobbels vermindert.

Als de huid kapot is, is er sprake van een doorligwond. Het is het belangrijk om dan uw (huis)arts of een andere betrokken zorgverlener in te schakelen. De arts zal de wond bekijken en doornemen welke maatregelen er genomen moeten worden. Er wordt een individuele wondbehandeling afgesproken.

Let op! Veel wondverbandmaterialen kunnen tegenwoordig meerdere dagen blijven zitten. De wond krijgt dan meer rust om te genezen. Laat u goed informeren over het gebruikte wondverband en waar u op moet letten, bijvoorbeeld hoe en wanneer het vervangen moet worden. Spreek goed af wanneer de doorligwond opnieuw bekeken moet worden.

Gebruik géén synthetische schapenvachten, hulpmiddelen met uitsparingen, hulpmiddelen in de vorm van een ring om de druk op een (dreigende) doorligwond te voorkomen of te verminderen. Deze middelen zorgen voor een verhoging van de druk op de omliggende gebieden waardoor op andere plaatsen doorligwonden kunnen ontstaan!