Wereldwaterdag: onderzoek naar verwijderen medicijnresten uit ons afvalwater
Medicijnen zijn belangrijk voor onze gezondheid, maar vaak ook slecht voor het milieu. Als ze daarin terechtkomen kunnen ze onze gezondheid juist schaden. Het St. Antonius Ziekenhuis wil dit effect tegengaan en onderzoekt daarom samen met de Wageningen Universiteit onder meer de beperking van medicijnresten in het afvalwater van het ziekenhuis. Vandaag, op Wereldwaterdag, staan we hier bij stil.
Medicijnresten, zoals antibiotica en antidepressiva, maar ook contrastvloeistoffen die gebruikt worden bij scans komen via toilet en douche gewoonlijk in het riool en uiteindelijk in het oppervlaktewater terecht. Ziekenhuizen en andere zorginstellingen dragen flink bij aan de hoeveelheid medicijnresten die afvalwaterzuiveringsinstallaties te verwerken krijgen.
In het water van sloten, kanalen en rivieren verstoren deze stoffen het leven onder water of zorgen ze ervoor dat bacteriën resistent worden. Die bacteriën hebben zich zo aan de geneesmiddelen aangepast dat ze zich daardoor niet meer laten bestrijden. Door resistente bacteriën genezen bijvoorbeeld wonden moeilijker wat patiënten ernstig in problemen kan brengen.
Onderzoeksproject met de Wageningen Universiteit
De gevolgen van medicijnresten in het oppervlaktewater zouden voor een deel opgelost kunnen worden door afvalwater bij zorginstellingen te zuiveren. Maar dit wordt nu nog nauwelijks gedaan. Samen met andere ziekenhuizen, farmaceutische bedrijven, waterschappen en technologiebedrijven doen we mee met een onderzoek van Wageningen Food and Biobased Research om deze mogelijkheid te onderzoeken.
Het doel van het onderzoek is om oplossingen te vinden die medicijnresten in afvalwater verminderen, opsporen en verwijderen. Hiermee kunnen we de druk op waterzuiveringsinstallaties van de waterschappen verminderen en voorkomen dat medicijnresten zich verspreiden via het riool. Dit zorgt voor een betere gezondheid voor zowel mensen als het milieu.
Green Deal 3.0
Medicatie is een onderdeel van de duurzaamheidsdoelstellingen van het St. Antonius Ziekenhuis en de GreenDeal 3.0 die we vorig jaar ondertekenden. Daarin belooft het ziekenhuis met tal van andere organisaties zich in te spannen voor een meer duurzame manier van werken. “We proberen verspilling van medicijnen zoveel mogelijk tegen te gaan”, zegt Magda Barnhoorn, coördinator duurzaamheid van het St. Antonius. “Daarnaast zoeken we ook naar medicijnen die minder schadelijk zijn voor het milieu. Natuurlijk letten we hierbij wel op de effectiviteit; deze alternatieve medicijnen moeten wel net zo goed werken. We hebben ons tot nu toe gefocust op het verminderen van medicijnresten in afvalwater, maar in de toekomst gaan we ook kijken naar de productie. We weten nu van veel medicijnen nog te weinig: hoe ze gemaakt zijn bijvoorbeeld.”
Veel geneesmiddelen gaan ongebruikt terug naar de apotheek of worden weggegooid, bijvoorbeeld omdat de patiënt sneller herstelt dan verwacht. In Nederland wordt elk jaar voor minimaal 100 miljoen euro aan ongebruikte medicijnen weggegooid. Deze verspilling zorgt voor hogere kosten en heeft ook een grote impact op het klimaat. De afdeling Farmacie is op verschillende manieren bezig om deze verspilling te verminderen. Zo heeft de afdeling Farmacie meegedaan aan een studie van het Radboud UMC naar het heruitgeven van medicijnen.
Paracetamol challenge
Daarnaast zijn er ook duurzamere keuzes te maken bij het gebruiken van medicijnen, zoals paracetamol. In het ziekenhuis wordt paracetamol ook via het infuus gegeven (intraveneuze toediening). Soms is dit nodig, omdat iemand bijvoorbeeld niet goed kan slikken. Maar soms krijgen patiënten een infuus voor paracetamol terwijl ze eigenlijk wel tabletten kunnen slikken.
De toediening van paracetamol via het infuus zorgt voor meer afval en is daarnaast ook een stuk duurder. Daarom doen we mee aan de paracetamol challenge van het Erasmus MC. Het doel: 25% minder paracetamol via het infuus toedienen.