Echoscopie tijdens de zwangerschap

Een echo kan door een echoscopist, verloskundige, arts-assistent, arts-echoscopist of een gynaecoloog worden uitgevoerd. Dit hangt af van wat voor echo je krijgt. Tijdens het onderzoek geeft de zorgverlener je uitleg over het doel van de echo en wat er precies te zien is.

De onderdelen waar tijdens de 13 en 20 wekenecho op gescreend wordt staan beschreven in de folders NIPT, 13 wekenecho en 20 wekenecho.

De 13 en 20 wekenecho worden alleen uitgevoerd door speciaal opgeleide echoscopisten, bij deze echo’s is het belangrijk dat je van tevoren goed bent ingelicht (gecounseld) over het doel van de echo en een bewuste keuze maakt voor deelname aan deze echo. Wij adviseren om de folder voorafgaand aan de 13 en 20 wekenecho nogmaals goed door te nemen.

Een uitwendige echo wordt door de buikwand gemaakt. De huid van de buik wordt ontbloot en er wordt gel op je buik gedaan om het doorlaten van de geluidsgolven te vergemakkelijken. De echoscopist beweegt vervolgens met het echoapparaat (de probe) over je buik. Door de probe iets aan te duwen worden de te beoordelen structuren dichterbij gebracht waardoor ze scherper te zien zijn. De echobeelden zijn via een monitor te volgen.

Vroeg in de zwangerschap kan vaak meer informatie gekregen worden via een inwendige echo. Dan wordt een dunne echogeleider enkele centimeters in de vagina gebracht. Heb je moeite met deze vorm van inwendig onderzoek, meld dit dan gerust bij degene die de echo maakt dan wordt er wat langer de tijd genomen bij de voorbereiding van de echo. Soms is later in de zwangerschap een vaginale echo nodig om de lengte van de baarmoederhals te meten of om de plek van de placenta te beoordelen.

Na verwijzing door je verloskundige of huisarts naar het ziekenhuis, kun je bij ons terecht voor een termijnecho. Deze echo wordt bij voorkeur tussen 10 en 11 weken uitgevoerd. Over het algemeen lukt het met een uitwendige echo, maar soms lukt een nauwkeurige echo alleen met een inwendige echo. Tijdens deze echo meten we de hoofdstuitlengte van de baby op. Aan de hand hiervan bepalen we de exacte zwangerschapsduur en de datum waarop je bent uitgerekend.

Ben je zwanger van een tweeling, dan kijken we nog even goed naar de dikte van het tussenschot. Bij twijfel is het fijn als je de echobeelden die tijdens de eerste echo bij een verloskundige zijn gemaakt mee kunt nemen.

In je zwangerschap kun je, als je dat wilt, gebruikmaken van twee extra echomomenten; namelijk de 13 weken echo en/of de 20 wekenecho. Meestal gaat dit om de standaard 13 en 20 wekenecho, soms is er een indicatie voor een extra uitgebreide 13 en/of 20 wekenecho. Dit bespreken we tijdens de counseling (voorlichting) met je.

Als je dat wilt kun je uitleg krijgen over de NIPT. Dit is een bloedonderzoek dat mogelijk is vanaf 10 weken, waarbij wordt gekeken of er aanwijzingen zijn dat je kindje een chromosoom afwijking heeft. In het bloed van een zwangere zitten stukjes DNA afkomstig van de placenta. Die stukjes DNA zijn bijna altijd hetzelfde als het DNA van het kindje. Het laboratorium onderzoekt deze DNA fragmenten op chromosoom afwijkingen. Specifiek wordt gekeken naar aanwijzingen voor het syndroom van Down, het syndroom van Edwards of het syndroom van Patau.

Dit onderzoek is niet verplicht, je kiest na informatie zelf of je de NIPT wilt laten doen of niet.

Lees hier meer over de NIPT. De folder is ook beschikbaar in het Engels, Turks, Arabisch en Pools. Bekijk voor meer uitleg ook deze video over de NIPT.

De 13 wekenecho kan gemaakt worden tussen 12+3 en 14+3 weken zwangerschap. Het is medische echo, waarbij alvast bepaalde lichamelijke afwijkingen bij de baby kunnen worden waargenomen. De 13 wekenecho maakt de 20 wekenecho niet overbodig, omdat rond 20 weken afwijkingen kunnen worden gezien die bij 13 weken nog niet zichtbaar zijn. 

De 13 wekenecho is onderdeel van een landelijke wetenschappelijke studie; de IMITAS Studie (IMplementation of fIrst Trimester Anomaly Scan). Omdat het een onderzoek betreft moeten zwangeren van tevoren schriftelijk toestemming geven voor het gebruik van hun gegevens. De resultaten van de studie worden gebruikt om de voor- en nadelen te bepalen van de 13 wekenecho. Tijdens de 13 wekenecho kunnen al sommige (ernstige) afwijkingen opgespoord worden. Zowel de 13 als de 20 wekenecho geven geen volledige garanties op een gezond kindje, niet alle afwijkingen zijn op te sporen met deze echo's.

Soms kan het voorkomen dat de beeldvorming onvoldoende is om alle structuren goed te kunnen beoordelen, bijvoorbeeld bij een wat hogere BMI van de moeder of als de baby niet handig ligt voor de echo. Bij de 13 wekenecho wordt het onderzoek dan als incompleet afgegeven. Onafhankelijk van een complete of incomplete 13 wekenecho, wordt later in de zwangerschap de 20 wekenecho op dezelfde wijze uitgevoerd. 

Het grote voordeel van een 13 wekenecho is dat meer tijd beschikbaar komt die kan worden gebruikt om nader (genetisch/erfelijk) onderzoek te doen en meer tijd voor de ouders om eventuele beslissingen te nemen.

Nadelen zouden kunnen zijn dat de 13 wekenecho meer onrust en onzekerheid met zich mee brengt. Tijdens dit onderzoek wordt verder ook gekeken hoe zwangeren, partners en zorgverleners deze echo ervaren door middel van online vragenlijsten. 

Tijdens deze echo wordt niet gekeken naar het geslacht van het kindje. De echo wordt vergoed door de zorgverzekeraars. Na een uitgebreid gesprek met onze zorgverlener, kies je zelf of je deze echo wilt laten maken.

Kijk voor meer informatie op www.pns.nl of www.13wekenecho.org. Of bekijk deze duidelijke video over de 13 en 20 wekenecho. Er is ook een folder over de 13 wekenecho. Deze folder is ook in andere talen als Engels, Turks, Pools of Arabisch beschikbaar.

Deze echo is in eerste instantie bedoeld om te kijken of jouw baby geen aangeboren afwijkingen heeft zoals een open ruggetje of een open schedel. Verder bekijken we de ontwikkeling van de organen, of jouw baby goed groeit en of er voldoende vruchtwater is. Wanneer het vermoeden bestaat dat er een afwijking is, vindt op korte termijn aanvullend onderzoek plaats, zoals een uitgebreid echoscopisch onderzoek (Geavanceerd Ultrageluid Onderzoek, GUO). Dit vindt plaats bij ons in het ziekenhuis maar soms word je voor een GUO verwezen naar het WKZ te Utrecht.

Soms kan het voorkomen dat de beeldvorming onvoldoende is om alle structuren goed te kunnen beoordelen, bijvoorbeeld bij een wat hogere BMI of als de baby niet handig ligt voor de echo. Als de 20 wekenecho incompleet is, dan volgt er een herhaling van de onderdelen die nog niet beoordeeld konden worden.

Meer informatie lees je in deze folder. Of bekijk deze duidelijke video over de 13 en 20 wekenecho. 

Afwijkingen die herkend kunnen worden tijdens het echoscopisch onderzoek bij 20 weken zwangerschapsduur.

* ontwikkelt zich soms later in de zwangerschap

Bij sommige vrouwen is bekend dat zij een verhoogde kans hebben op een baby met een aangeboren afwijking. Bijvoorbeeld doordat zij bepaalde medicijnen gebruiken, in een eerdere zwangerschap een baby hebben gekregen met een aangeboren afwijking of de zwangere of partner zelf geboren zijn met een aangeboren afwijking. Er is dan een indicatie voor een GUO1.

Bij sommige vrouwen kan tijdens de 20 wekenecho of tijdens een latere echo een verdenking op afwijkingen ontstaan. In die situaties is er een indicatie voor een GUO2. In ons ziekenhuis zijn er een echoscopist en een aantal gynaecologen bevoegd voor het maken van deze echo. St. Antonius Geboortezorg verricht dit onderzoek in samenwerking met het Wilhelmina Kinderziekenhuis. Soms wordt er direct verwezen voor een GUO2 in het WKZ.

Ligginsecho

Rond de 36e week van je zwangerschap wordt een liggingsecho gemaakt. Dit wordt gedaan om met 100% zekerheid vast te stellen of de baby met zijn hoofd of billen naar beneden ligt.

Daarnaast zijn er soms extra echomomenten waaronder:

Groeiecho’s

Er zijn redenen voor het maken van extra echo’s om de groei van de baby beter te volgen. Bijvoorbeeld als je vorige kindje te klein of te groot was bij de geboorte of wanneer we met het voelen aan je buik (uitwendig onderzoek) onvoldoende zeker kunnen zijn van een goede groei.

Pretecho

Voor uitgebreide foto- en filmopnamen van de zwangerschap in het bijzijn van familie, vrienden en/of kinderen kun je terecht bij verschillende pretecho bureau’s in de regio. Dit betreft commerciële echoscopie. Zij maken 2D, 3D en 4D pretecho’s. Deze echo’s zijn voor eigen kosten en worden niet vergoed door de zorgverzekeraar. Deze echo’s staan altijd los van de zorg die wij leveren. Belangrijk is dat pretecho’s gericht zijn op mooie en herkenbare beelden en dat er landelijk is afgesproken dat er tijdens deze echo’s geen medische beoordeling of metingen mogen plaatsvinden. 

Geslacht van de baby

Tijdens de echo wordt het soms, dus niet altijd, duidelijk wat het geslacht is van de baby. Er worden geen extra echo’s gemaakt om het geslacht van de baby te bepalen. Tijdens de 20 wekenecho wordt ook het geslacht beoordeeld op eventuele afwijkingen. Je kunt voorafgaand aan de echo aangeven of je het geslacht wel of niet wil weten.

Wil je eerder dan 20 weken het geslacht weten, dan geldt ook hiervoor dat er een afspraak gemaakt kan worden voor een commerciële echo in de regio. Er kunnen geen rechten worden ontleend aan de beoordeling van het geslacht.

Hartjesspreekuur       

Het hartje van jullie wondertje horen, kan een pak van je hart zijn. Daarvoor hebben wij een hartjesspreekuur.

Ongeruste zwangeren die al onder controle zijn van Geboortezorg en zwanger zijn van een eenling tussen de 13 en 20 weken (en ook echt niet korter of langer, dus 13 of 20 weken + 0 dagen), kunnen op dinsdag en donderdag tussen 16.30 en 17.00 uur op de polikliniek Geboortezorg locatie Utrecht (route 82) binnenlopen om even te luisteren. Er wordt tijdens het hartjes spreekuur met de doptone naar het hartje geluisterd. Het hartjesspreekuur is alleen bedoeld om even te luisteren bij twijfel of ongerustheid. Fijn en geruststellend! 

Bij klachten kom je niet langs maar neem je contact met ons via het spoednummer 088-320 64 11.

Graag bieden wij bij St. Antonius Geboortezorg de mogelijkheid om de echofoto's tijdens een 20 weken echo (SEO) of een geavanceerd ultrageluid onderzoek (GUO) te bewaren op een USB-stick. Bijzonder om te bewaren. Je kunt bij de echoscopiste aangeven indien je dit graag wilt. De kosten zijn €7,50 per USB-stick. De stick is eenmalig te gebruiken hiervoor. Je kunt betalen bij de doktersassistenten aan de balie.