Stap richting meer persoonlijke behandeling bij sarcoïdose
Promotie Raisa Kraaijvanger aan de Universiteit Utrecht.
Bloedonderzoek kan mogelijk helpen bij een meer op de persoon afgestemde behandeling bij sarcoïdosepatiënten. Dat blijkt uit onderzoek van Raisa Kraaijvanger waarop zij vorige maand promoveerde. Veel patiënten verdragen methotrexaat beter dan prednison, terwijl effectiviteit op de lange termijn gelijk is voor beide middelen. Als op voorhand voorspeld zou kunnen worden welk middel het meest optimaal werkt kan de behandeling afgestemd worden op de individuele patiënt.
De onderzoekster zocht naar eiwitten in zogenoemde extracellulaire vesicles – blaasjes waarmee cellen onderling communiceren en die een aanwijzing kunnen zijn voor de effectiviteit van de medicijnen. Naast deze eiwitten onderzocht Kraaijvanger ook de signaalroutes binnen cellen die betrokken zijn bij ontstekingsreacties. Bij sommige patiënten blijken bepaalde routes, zoals het mTORC1-pathway, actief. Dit kan bijdragen aan aanhoudende ontsteking. Een beter begrip van deze routes opent de deur naar nieuwe, doelgerichte behandelingen.
Kraaijvanger verdedigde haar proefschrift “Inflammatory pathways and predictive biomarkers in sarcoidosis” op vrijdag 13 juni 2025 aan de Universiteit Utrecht. Haar onderzoek richtte zich op het verbeteren van de behandeling van sarcoïdose, een ziekte waarbij ontstekingen optreden in verschillende organen. Prednison is daarbij vaak het startpunt, maar niet iedereen reageert hier goed op. Voor hen is een tweedelijns behandeling, zoals methotrexaat, soms beter geschikt.
Dankzij de nieuwe inzichten van Kraaijvanger komt een toekomst dichterbij waarin behandelingen beter aansluiten op de unieke kenmerken van iedere patiënt – met meer effect en minder bijwerkingen als resultaat.