Hartoperatie (adviezen voor thuis)

Een ontslagbrief voor uw huisarts

U krijgt een ontslagbrief mee (origineel plus kopie) voor uw huisarts.

• Laat het origineel zo snel mogelijk door iemand bij uw huisarts afgeven. Doe de brief niet in de brievenbus: het is belangrijk om zeker te weten dat uw huisarts op de hoogte is van uw thuiskomst!
• Het is handig als u de kopie van de ontslagbrief tot de eerste controle op de poli dagelijks bij u draagt. Zo kunnen anderen in geval van nood altijd lezen dat u onlangs een hartoperatie heeft ondergaan.
• Neem de kopie bij uw eerstvolgende controle op de poli mee naar uw eigen cardioloog. Daarna hoeft u de kopie niet meer bij u te dragen.

Een recept voor uw medicijnen

Met het recept dat u meekrijgt, kunt u uw medicijnen ophalen bij onze ziekenhuisapotheek. U kunt natuurlijk ook vragen of familie de medicijnen voor u ophaalt. Bij de apotheek kunt u vragen naar een kaart waarop staat welke medicijnen u precies gebruikt.

Doseringslijst bloedverdunners

Als u bepaalde bloedverdunners voorgeschreven heeft gekregen, krijgt u een lijst mee waarop staat hoeveel tabletten u de komende dagen moet innemen. Wij maken met de Trombosedienst een afspraak voor het eerste bezoek bij u aan huis. Wil u de lijst aan de medewerker van de Trombosedienst geven als deze bij u thuiskomt? (zie ook hoofdstuk ' Bloedverdunnende middelen')

Informatie over uw eerste controleafspraak

De eerste poliklinische controle is ongeveer 3 tot 6 weken na het ontslag bij uw eigen cardioloog.

• Is uw eigen cardioloog werkzaam in het St. Antonius Ziekenhuis, dan krijgt u de datum van uw eerste afspraak op de poli vanzelf thuisgestuurd.
• LET OP: Bent u onder behandeling bij een cardioloog in een ander ziekenhuis, dan vragen wij u deze afspraak zelf te maken na uw thuiskomst.
• Wij verzoeken u om een actueel overzicht van de medicijnen die u gebruikt mee te nemen naar uw poli-bezoek.

Ben de eerste week niet alleen

We adviseren u om de eerste 7 dagen na de operatie ’s nachts en grote delen van de dag iemand bij u te hebben. De dagen na uw operatie in het ziekenhuis mag u hierin meerekenen. Uw operatiedag geldt daarbij als dag 0.

De opvang kan bestaan uit uw partner, vrienden of kennissen. Zij kunnen u bij u thuis opvangen, maar dit kan ook bij iemand anders in huis zijn. De persoon die u opvangt en ondersteunt hoeft niet steeds dezelfde persoon te zijn. Lukt het niet om deze opvang met mensen uit uw omgeving te regelen? Dan zijn er verschillende andere mogelijkheden:

• Hulp van vrijwilligersorganisaties bij u in de buurt: Vraag uw Gemeente (buurtteam/WMO-loket) om meer informatie.
• Personenalarm huren: Personenalarmering bestaat uit een alarmapparaat dat in verbinding staat met een zendertje aan een halshanger of polsband. Het alarmapparaat staat in verbinding met uw telefoon. Als u bij een noodgeval hulp nodig heeft, maakt u door een druk op de knop van de halshanger of het polsbandje contact met de centrale. De centrale kan meteen zien wie op de alarmknop heeft gedrukt en wat zijn/haar (medische) gegevens zijn. De centrale schakelt de contactpersonen in die over uw huissleutel beschikken of via uw sleutelkluisje bij u naar binnen kunnen. Deze contactpersonen kunnen uw buren, familieleden of kennissen zijn die snel ter plekke kunnen zijn. Het kan ook zo zijn dat de centrale direct een ambulance of uw huisarts inschakelt. In uw zorgpolis kunt u vinden welke personenalarmering vanuit uw zorgverzekeraar vergoed wordt. Zorgverzekeraars werken samen met leveranciers van personenalarmering. Uw zorgverzekeraar kan u informeren bij welke hulpmiddelenleverancier u terecht kunt.
• Zorghotel reserveren: Na uw opname kunt u ervoor kiezen om de eerste dagen nog in een zorghotel te verblijven. U kunt daar gebruikmaken van hotelfaciliteiten en er is altijd iemand in de buurt die u kunt waarschuwen als u zich niet lekker voelt. Wilt u weten of de kosten voor verblijf in het zorghotel (gedeeltelijk) worden vergoed door uw zorgverzekeraar? Kijk dan in uw polis of u hiervoor aanvullend bent verzekerd of neem contact op met uw zorgverzekeraar.

Doe rustig aan

Het is van belang dat u het de eerste tijd nog rustig aandoet. Uw wond (borstbeen bij CABG en aorta operatie) is namelijk nog niet goed genezen. U kunt wel de oefeningen doen die u tijdens uw ziekenhuisopname met de fysiotherapeut deed. Luister vooral goed naar uw lichaam en houd in de gaten wat u wel en niet aankunt. Neem op tijd even rust. Ga ‘s middags een uurtje op bed rusten. Na 7 dagen kunt u uw activiteiten weer geleidelijk uitbreiden.

Bezoek

Zorg ervoor dat u niet wordt overstelpt met visite. Ons advies is maximaal 3 tot 4 mensen per dag te ontvangen.

Dagelijkse activiteiten: wat mag WEL?

Houd er rekening mee dat u bij thuiskomst niet meteen alles zomaar weer kunt doen. Eerst moet uw borstbeen nog genezen. Ook uw concentratievermogen zal de eerste tijd nog minder zijn dan u gewend bent. Na thuiskomst kunt u wel al rustig aan in beweging komen. U mag:

• licht huishoudelijk werk doen, zoals afwassen, koken of stoffen;
• (als het weer het toelaat) wandelen en een boodschapje doen;
• douchen.

Dagelijkse activiteiten: wat mag u de eerste 6 weken NIET?

• zelf autorijden of fietsen (dit is vanwege de verminderde concentratie en omdat er bij het remmen druk via uw armen op uw borstbeen komt);
• zwaarder huishoudelijk werk, zoals stofzuigen, dweilen of zware boodschappen dragen;
• meer dan 1 kilogram tillen (u mag dus ook geen kinderen tillen);
• de hond uitlaten;
• in bad;
• zwemmen en zonnen.

U kunt voor deze activiteiten familie, naasten of vrienden vragen. U kunt ook bij uw gemeente (buurtteam/WMOloket) vragen waar u informatie kunt vinden en hulp kunt vragen. Zij weten ook meer over de mogelijkheden om vrijwilligersorganisaties bij u in de buurt in te schakelen.

Lukt het nog niet om zelf te koken, dan kunt u ook hiervoor hulp inschakelen. Inmiddels zijn er vele bedrijven die deze service aanbieden. Op internet vindt u informatie en prijzen door te zoeken op: ‘Warme maaltijd aan huis’. U kunt ook gebruikmaken van thuisbezorgdiensten van supermarkten.

Na 6 weken mag u bovenstaande activiteiten geleidelijk weer oppakken.

Voeding

Na een hartoperatie is het extra belangrijk om aandacht te besteden aan gezonde voeding. In het ziekenhuis zijn hierover verschillende folders beschikbaar, onder andere van de Nederlandse Hartstichting.

• Zout

Na de operatie heeft uw lichaam de neiging vocht vast te houden. Omdat zout ook vocht
vasthoudt, raden we u aan om vooral de eerste weken zuinig te zijn met het gebruik van zout.

• Cholesterol

Het is niet altijd nodig om met een cholesterolverlagend dieet te beginnen. Als dat
voor u wel nodig is, dan mag u daar pas na de eerste controle bij uw eigen cardioloog
mee beginnen. De eerste 3 weken dat u thuis bent, hoeft u dus in ieder geval niet
cholesterolarm te eten.

• Alcohol

De medicijnen die u gebruikt, hebben onder andere een bloedverdunnende werking. Ook alcohol werkt bloedverdunnend. Dit betekent niet dat u helemaal geen alcohol mag drinken, maar doe het wel met mate. Drink liever niet meer dan 2 glazen per dag. Als u regelmatig een glaasje drinkt, meld dit dan bij de Trombosedienst.

Vrijen

Wanneer u en uw partner daar aan toe zijn, kunt u weer vrijen. Dit is niet gevaarlijk voor uw hart. Wel adviseren wij u om de eerste weken voorzichtig te zijn, omdat uw wond (borstbeen) nog moet herstellen. Met vragen over seksualiteit na uw operatie kunt u altijd bij uw behandelend arts, de verpleegkundig specialist of bij de verpleging terecht.

Sport

Wacht met sporten tot na de hartrevalidatie. Vraag zo nodig advies aan de fysiotherapeut.

Werkhervatting

De meeste mensen kunnen 3 tot 6 maanden na de operatie weer gaan werken. Dit
hangt onder meer af van de aard van uw werk. Wanneer u weer kunt gaan werken en
wat u dan wel en niet mag doen, bespreekt u met uw eigen cardioloog en de bedrijfsarts. U voelt over het algemeen zelf het beste wanneer u weer aan werken toe bent. Vaak is het verstandig te beginnen met halve dagen en het langzaam op te bouwen.

Vakantie

Als u vlot en zonder problemen van uw hartoperatie herstelt, is een vakantie heel goed mogelijk. Als u plannen heeft om op vakantie te gaan, bespreek deze dan eerst met uw cardioloog. Hij/zij bepaalt of u lichamelijk goed genoeg bent om uw reis te maken. Wacht dus eerst het advies van uw cardioloog af, voordat u een vakantie boekt!

Het afwachten van uw dokters advies is belangrijk, omdat uw operatie wel wat consequenties
heeft. Zo mag u bijvoorbeeld de eerste 6 weken:

• Niet zonnen: uw operatiewond is erg teer. Uw nieuwe huid verbrandt door de zon erg snel! U mag ook niet onder de zonnebank!
• Niet zwemmen: uw wond (o.a. borstbeen) moet nog genezen.

Spierpijn

Na de operatie heeft u spierpijn, waarschijnlijk in uw nek, rug, ribbenkast en rond uw schouders. Dit is een normaal verschijnsel na een hartoperatie. Het komt doordat de randen van het borstbeen tijdens de operatie uit elkaar geduwd worden om bij het hart te kunnen komen. De spierpijn wordt naarmate de tijd verstrijkt geleidelijk minder en zal uiteindelijk (soms pas na enige maanden) helemaal verdwijnen.

Wond

Als u naar huis gaat, is de wond dicht, maar deze is nog wel kwetsbaar. Houd hier rekening mee. Volg daarom de volgende instructies goed op:

• U kunt gewoon douchen, maar neem de eerste 6 weken nog geen bad. Dit om te voorkomen dat het litteken week wordt.
• Gebruik geen zeep, poeder of zalf op de wond omdat dit de kans op infectie verhoogt.
• Is er een hechting zichtbaar? Trek er dan niet aan. De hechtingen lossen vanzelf op in ongeveer 6 weken.
• Lekt er vocht langs de hechtingen? Neem dan contact met ons op.
• Vrouwen met een wat grotere borstomvang raden we aan om dag en nacht een BH te dragen (zonder beugels). Dit verlaagt de spanning op het litteken waardoor deze minder pijn zal doen. Ook wordt dan het litteken minder breed en dus mooier. De borstwond kan aan de bovenzijde wat dik zijn. Dit trekt binnen een paar weken vanzelf weg.
• Vrouwen met een kleinere borstomvang mogen ‘s nachts de BH afdoen.

Wondinfectie

Soms kan de wond gaan ontsteken. Vermoedt u dat uw wond ontstoken is? Neem dan contact met ons op. Mogelijke verschijnselen bij een ontsteking zijn:

• Het borstbeen gaat ineens weer meer pijn doen.
• De wond is opgezet, rood en pijnlijk. Er kan ook vocht uitkomen.
• Koorts.

Borstbeen

Bij somige operaties (CABG, aorta chirurgie en hartklep-operaties) wordt uw borstkas bij het borstbeen geopend. Aan het einde van de operatie zijn de beide helften van het borstbeen dan weer stevig aan elkaar bevestigd met draden van chirurgisch staal. De beide helften van het borstbeen kunnen daardoor niet ten opzichte van elkaar verschuiven.

Is uw borstkas bij uw borstbeen geopend? Houd dan rekening met het volgende:

• Vanaf 4 dagen na de operatie kunt u zonder probleem op uw zij of buik gaan liggen.
• Maak steeds symmetrische bewegingen met beide armen wanneer u tilt, op uw zij draait of uit bed komt. Dus houd niet een arm hoog en de andere laag als u de beweging uitvoert, maar maak dezelfde beweging met beide armen.
• Hoesten, niezen en persen blijven de eerste weken nog gevoelig.
• Hoort of voelt u bij het hoesten, niezen of uitademen steeds een klik, neem dan contact op met uw behandelend arts.
• Het duurt ongeveer 3 maanden voordat het borstbeen weer helemaal genezen is. Na 6 weken is de genezing al wel zo ver dat u de meeste dagelijkse dingen weer kunt doen.

Benen

• Draag Steunkousen

Het kan zijn dat er tijdens de operatie een of meer aders uit uw been of beide benen gehaald zijn. Daardoor is het terugstromen van het bloed uit het been naar het lichaam tijdelijk verstoord. Als gevolg daarvan kan zich vocht gaan ophopen in uw been of benen. Als dat gebeurt, ziet u dat uw been dikker wordt. U kunt dit voorkomen door de eerste 6 weken na de operatie steunkousen te dragen. Deze draagt u alleen overdag.

• Trek de steunkousen niet zelf aan

We raden u aan om de steunkousen niet zelf aan of uit te trekken. Dit geeft namelijk teveel druk op uw borstbeen. Hierdoor herstelt het borstbeen minder snel of kan het zelfs losraken (als uw borstbeen tijdens de operatie is geopend). Laat dit daarom iemand anders doen, bijvoorbeeld uw partner of een familielid. Is er niemand in uw omgeving die dit kan doen? Geef dit dan tijdig aan bij de verpleegkundige. Zij vraagt dan thuiszorg voor u aan. Er komt dan iedere dag iemand bij u langs om uw steunkousen aan en uit te trekken.

Na verloop van tijd nemen andere bloedvaten vanzelf de functie van het verwijderde bloedvat over en verdwijnen de klachten.

Revalidatie

Is uw eigen cardioloog werkzaam in het St. Antonius Ziekenhuis, dan bespreekt de fysiotherapeut met u of u in aanmerking komt voor de poliklinische hartrevalidatie. U hoort dan wat het revalidatieprogramma inhoudt en u wordt alvast uitgenodigd voor een intakegesprek en het informatieprogramma (ongeveer 2 weken na ontslag). In een latere fase krijgt u een fietstest en start u met het bewegingsprogramma (ongeveer 6 weken na ontslag). Tijdens uw eerste controle op de poli bespreekt uw eigen cardioloog met u hoe u aan een revalidatieprogramma in de omgeving kunt meedoen.

Emoties

Bij thuiskomst zult u zich nog niet helemaal optimaal voelen. Waarschijnlijk is uw concentratievermogen minder dan normaal en bent u emotioneler dan anders. U kunt bijvoorbeeld zomaar huilen of geïrriteerd raken, terwijl u de volgende dag nergens last van heeft. Dit is normaal na een hartoperatie. Het komt door het gebruik van de hart-longmachine, de narcose en alles wat u in het ziekenhuis heeft meegemaakt. Door het oppakken van uw normale leven merkt u dat het vanzelf beter gaat. Gun uzelf de tijd om weer op krachten te komen.

U en uw familie kunnen bij vragen, onzekerheden en eventuele zorgen over de toekomst een beroep doen op de volgende medewerkers en afdelingen.

Maatschappelijk werk

U en zo mogelijk uw partner hebben tijdens uw opname een kennismakingsgesprek met
een maatschappelijk werker van de afdeling Hart-Long Chirurgie. U bespreekt dan of u eventueel behoefte heeft aan begeleiding bij de emotionele en psychische gevolgen van uw opname. Als u dat wilt, kan de maatschappelijk werker u verder begeleiden. Ook als u weer thuis bent. U komt dan op de poli Maatschappelijk Werk voor gesprekken.

Geestelijke verzorging

Niet alleen tijdens uw opname, maar ook thuis kunt u een beroep doen op de Geestelijke
Verzorging van het St. Antonius Hartcentrum. U kunt contact opnemen via het algemene nummer. Vraagt u naar de geestelijk verzorger. U kunt ook een mail sturen naar geestelijkeverzorging@antoniusziekenhuis.nl.

Nazorgtraject Intensive Care

Tijdens uw ziekenhuisopname bent u mogelijk ook opgenomen geweest op de Intensive Care/Medium Care (IC/MC). Er is in deze periode veel met u gebeurd. Hierdoor kunnen lichamelijke en/of psychische klachten ontstaan die soms langdurig kunnen aanhouden. Denk bijvoorbeeld aan slaapstoornissen, angsten, verminderde conditie en verminderde eetlust. Het kan dan zijn dat u hierover wilt praten, misschien samen met iemand die u liefheeft. Daarom biedt de afdeling IC/MC een nazorgtraject aan. Voor meer informatie verwijzen we u naar de pagina Nazorg Intensive Care.

Temperatuur

We adviseren u om de eerste 2 weken uw temperatuur bij te houden. Neem elke dag 2x uw temperatuur op: bij het opstaan en rond 20.00 uur. Dit is nodig om tijdig eventuele infecties op te merken. Als uw lichaamstemperatuur bij meer dan 2 metingen 38,5 °C of hoger is, neem dan contact op met uw arts in het St. Antonius Ziekenhuis.

Gewicht

We raden u aan om u iedere ochtend voor het ontbijt te wegen. Als in 2 dagen tijd uw gewicht per dag met een halve kilo of meer toeneemt, neem dan contact op met uw arts in het St. Antonius Ziekenhuis. Dit kan er namelijk op wijzen dat u teveel vocht vasthoudt.

Kortademigheid/duizeligheid

Heeft u last van kortademigheid, wordt dit steeds erger en zakt het na inspanning niet af? Of bent u duizelig? Neem dan contact op met uw arts in het St. Antonius Ziekenhuis.

Onregelmatige en snelle hartslag

Het kan zijn dat uw hartslag tijdens de opname erg snel en onregelmatig was. Soms gebeurt dit thuis ook. Ook dit is een reden om contact op te nemen met uw arts in het St. Antonius Ziekenhuis.

Heeft u een kunstklep gekregen of bent u geopereerd aan een aangeboren hartafwijking?

U bent dan extra gevoelig voor infecties. Probeer daarom zoveel mogelijk om infecties te voorkomen. Als u een verwonding oploopt als u bijvoorbeeld uw huid kapot stoot, of er komt vuil in uw wondje, doe dan het volgende:

• spoel de wond direct uit met koud leidingwater;
• gebruik beslist geen zalf!
• neem contact op met uw huisarts of ga naar de afdeling Spoedeisende Hulp van het ziekenhuis.

Vertel het uw huisarts en tandarts en andere hulpverleners als u een nieuwe kunstklep heeft gekregen of geopereerd bent u aan een aangeboren hartafwijking. Bij bepaalde ingrepen moet u namelijk vooraf antibiotica krijgen. Dit is preventief ter voorkoming van infecties (de medische term hiervoor is profylaxe). Denk daarbij bijvoorbeeld aan tandartsbehandelingen. Denk er ook zelf aan om voor aanvang van bepaalde ingrepen te informeren of voorafgaand aan de behandeling bepaalde antibiotica nodig zijn. Meer weten? Kijk op onze pagina Bacteriele endocarditis.