Een uitstulping van ongeveer 2 tot 4 cm van het darmslijmvlies is normaal en kan meerdere malen per dag optreden. Dit wordt veroorzaakt door de voortstuwende beweging (peristaltiek) van de darm. Dagelijks verschil in grootte is dus geen reden tot bezorgdheid.
Komt de darm 4 cm of meer naar buiten (alle lagen van de darm)? Dan kan er sprake zijn van een prolaps en is het raadzaam om een afspraak te maken bij de stomaverpleegkundige voor een controle
Symptomen
Bij een prolaps kunt u de volgende symptomen hebben:
- Er komt 4 cm of meer darm door de stomaopening naar buiten.
- Het uitstulpende darmslijmvlies is gezwollen.
- Het uitstulpende darmslijmvlies gaat als u ligt niet vanzelf terug in de buikwand.
- Het uitstulpende darmslijmvlies wordt donkerder van kleur.
- Soms heeft u ook pijn.
Soorten
Er zijn 2 vormen van prolaps: een acute prolaps en een chronische prolaps:
Een acute prolaps
Een acute prolaps kan optreden op na te veel lichamelijke inspanning, heftig hoesten, niezen en zwaar tillen. Daarnaast kan dit ook ontstaan door het vastlopen van het ontlastingspatroon (bijvoorbeeld door een voedselprop) bij een ileostoma of ernstige obstipatieklachten (verstoppingsklachten) bij een colostoma. Door de plotselinge verhoging van de druk op de buik wordt de darm naar buiten geduwd. De stoma stulpt uit, uw slijmvlies kan gaan zwellen en de darm is moeilijk terug te duwen in de buik. Wanneer een acuut uitstulpende darm zorgt voor een slechte doorbloeding van uw stomaslijmvlies, dan is er meestal een operatie nodig.
Een chronische prolaps
Een chronische prolaps ontstaat veel langzamer. De uitstulping is eerst klein en wordt na verloop van tijd steeds wat groter. Dit gebeurt dan vooral bij lichamelijk inspanning, hoesten en/of niezen. Bij liggen zakt uw slijmvlies weer terug in de buik
Onderzoeken
Als u mogelijk een prolaps heeft, doet de verpleegkundig consulent stomazorg onderzoek:
- Ze vraagt naar uw ziektegeschiedenis en leefstijl.
- Ze bekijkt en voelt aan uw buik en de uitstulping.
- Ze beoordeelt of er sprake is van zwelling en/of slechtere doorbloeding.
- Ze zal proberen of de uitstulping terug te duwen is in de buik.
Behandelingen
Er zijn verschillende mogelijkheden om een stomaprolaps te behandelen. Deze kan bestaan uit behandeling zonder operatie of met operatie. Welke behandeling voor u het meest geschikt is, is afhankelijk van uw situatie. Daarnaast zijn leefregels die kunnen helpen te voorkomen dat de uitstulping groter wordt en die kunnen helpen bij het omgaan met een prolaps.
Behandeling zonder operatie
Een prolaps (die niet acuut is) kan op verschillende manieren worden behandeld:
- U kunt ijsblokjes in een washandje op de uitstulping leggen; hiermee zal er vocht uit het slijmvlies trekken en de zwelling minder worden. Zorg ervoor dat u het slijmvlies alleen koelt, maar voorkom bevriezing van het slijmvlies.
- U kunt uw stoma voorzichtig terugduwen in de buik zonder te forceren. Begin aan de top van de stoma.
- U kunt de stoma liggend verzorgen zodat de uitstulping zoveel mogelijk de kans krijgt om terug te zakken in uw buik.
- De verpleegkundig consulent stomazorg kan het stomamateriaal zonodig in overleg met u aanpassen om drukplekken en/of beknelling te voorkomen.
Ondersteunende breukband
U kunt ook een ondersteunende (breuk) band gebruiken: Een ondersteunende (breuk)band is een brede elastische band die voor stevigheid zorgt. In de band kan eventueel een opening gemaakt worden voor het stomamateriaal met daaroverheen een losse flap. Maar een band zonder opening heeft de voorkeur en zal ongetwijfeld betere ondersteuning geven voor het probleem van een uitstulping. De stoma blijft ook als u de band draagt gewoon aflopen.
Er zijn banden in standaardmaten verkrijgbaar die goede ondersteuning geven. Toch is het in sommige gevallen nodig een band op maat voor u te maken. Het aanmeten wordt gedaan door uw verpleegkundig consulent stomazorg of de verpleegkundige van uw medische speciaalzaak.
De verzekeraar stelt specifieke eisen aan de vergoeding van een breukband. Uw verpleegkundig consulent kan u hier meer over vertellen.
Operatie
Soms is een (her)operatie van de stoma noodzakelijk. Uw behandelend arts bespreekt dit met u.
- Als u een tijdelijke stoma heeft, dan zullen de darmuiteinden in uw buik weer aan elkaar vast worden gemaakt. U heeft dan geen stoma meer en hiermee kan deze ook niet meer naar buiten stulpen.
- Heeft u een blijvend stoma? Dan kan de chirurg met u besluiten:
- een stuk darm te verwijderen (resectie);
- de stoma opnieuw in te hechten (revisie) of
- de stoma te verplaatsen, bijvoorbeeld naar de andere zijde van de buik.
De minst ingrijpende keuze heeft vaak de voorkeur, maar welke operatie er wordt gedaan is afhankelijk van uw specifieke situatie en mogelijkheden.
Meer informatie
Een prolaps kan gepaard gaan met een stomabreuk.
Vragen
Met vragen kunt u op werkdagen tijdens het telefonisch spreekuur van 08.30 uur tot 09.00 uur en van 13.00 uur tot 13.30 uur contact opnemen met de poli Stomazorg.