Lumbale wervelkanaalstenose

Als reactie op de artrose gaat het wervelbot groeien, het wordt veel dikker, vooral bij de gewrichten, waardoor het wervelkanaal nauwer wordt. Bovendien zijn ook de bepaalde banden achter het ruggenmerg verdikt, waardoor er binnen het vernauwde wervelkanaal nog minder ruimte overblijft voor de zenuwen. Hoeveel ruimte er uiteindelijk overblijft, wordt verder bepaald door de ernst van slijtage en door de wijdte van het kanaal die beide van persoon tot persoon verschillend kunnen zijn. 

De wijdte van het wervelkanaal is bij de geboorte al sterk verschillend. Diegenen met een in aanleg nauw kanaal zullen bij de genoemde slijtage eerder klachten krijgen. Bij patiënten met een aanboren zeer nauw kanaal kunnen de klachten al op jonge leeftijd optreden. De slijtage kan zorgen voor rugpijn. Hier is helaas weinig aan te doen: de slijtage kan men immers niet opheffen.

Mensen die  lijden aan lumbale wervelkanaalstenose klagen over pijn in de benen bij het lopen en staan. De klachten komen meestal in beide benen voor, maar soms ook maar in 1 been. Het is niet altijd een pijnlijk gevoel, maar soms juist een moe gevoel. Als de klachten erger worden, wordt de loopafstand steeds kleiner. Bij het zitten of voorover bukken zakken de klachten weer af. Liggen op de zij, of met opgetrokken benen, helpt vaak ook. Stilstaan na het lopen helpt niet omdat de klachten ook optreden na lang staan. 

Terwijl men vroeger gewend was om rechtop te lopen, gaan mensen met een wervelkanaalstenose wat voorovergebogen lopen, omdat in deze houding de klachten beter te verdragen zijn. Mensen met deze aandoening zien er daarom steeds meer tegen op om erop uit te gaan voor hun dagelijkse boodschappen en vermijden sociale contacten, waardoor ze maatschappelijk geïsoleerd kunnen raken.

De meeste patiënten die lijden aan een lumbale wervelkanaalstenose kunnen prima  fietsen, zonder noemenswaardige been- en rugklachten. Dit is te verklaren doordat bij het fietsen de rug gebogen is en het wervelkanaal dan juist wat meer ruimte krijgt.

De diagnose lumbale kanaalstenose kan gesteld worden met een MRI. Het stellen van de diagnose als oorzaak van de klachten is nodig om andere aandoeningen uit te sluiten die soortgelijke klachten geven, zoals 'etalagebenen'. Dit is een aandoening die ontstaat door vernauwing van de bloedvaten in de benen. 

Na een stuk lopen treedt pijn op in de benen, waardoor de patiënt genoodzaakt is om even, bijvoorbeeld voor een etalage, stil te blijven staan om de pijn laten afzakken. Verder kan artrose (slijtage) van het heupgewricht dezelfde pijnklachten in de bovenbenen geven als lumbale kanaalstenose. Het stellen van de juiste diagnose is dus belangrijk, omdat iedere aandoening weer een andere behandeling behoeft.

Er zijn verschillende behandelingen mogelijk, afhankelijk van de ernst van de klachten:

• Gewichtsafname: Soms kunnen de klachten positief beïnvloed worden door de patiënt zelf. In het geval van overgewicht kan er gestreefd worden naar gewichtsafname wat een erg positief effect op de klachten kan hebben.
• Oefentherapie of fysiotherapie: Ook kunnen behandelingen bij de oefentherapeut of fysiotherapeut de klachten doen afnemen door houdingsverbetering (minder holle rug) en/of spierversterkende oefeningen. Het lopen achter een rollator kan de klachten flink doen afnemen.
• Paracetamol en NSAID's: Gewone pijnstillers, zoals paracetamol en NSAID’s, zoals Diclofenac en Ibuprofen, hebben meestal weinig effect op de uitstralende klachten naar de benen, maar verminderen soms wel de rugpijn die past bij de artrose.
• Opioïden: In ernstige gevallen kan er soms gekozen worden voor behandeling met opioïden (morfine-achtige middelen). Opioïden veroorzaken soms vervelende bijwerkingen en kunnen bij langdurig gebruik minder effectief worden. Hiernaast ontstaat er een afhankelijkheid van opioïden, waardoor stoppen soms moeilijk is.
• Anti-epileptica of antidepressiva: Ook pijnstillende medicijnen specifiek voor zenuwpijn, zoals anti-epileptica of antidepressiva (bijvoorbeeld amitriptyline of gabapentine) kunnen voorgeschreven worden, maar de effectiviteit valt vaak tegen bij deze klachten. Ook deze medicijnen kunnen bijwerkingen veroorzaken.
• Epidurale injectie met corticosteroïd: Op de pijnpolikliniek kan er gekozen worden voor een epidurale injectie met corticosteroïden. Het ruggenmerg is aan de achterzijde begrensd door het hersenvlies, de dura. De ruimte tussen de dura en de wervelkolom wordt de epidurale ruimte genoemd. Er wordt verondersteld dat het injecteren van corticosteroïden in deze ruimte de irritatie rondom zenuwen, tussenwervelschijven en de gewrichten in de rug vermindert. Dit kan de zwelling doen afnemen en daardoor verlichting van de klachten geven.
• Operatie: Als de klachten aanzienlijk zijn en langdurig het bewegen en functioneren ernstig beperken, kan gekozen voor een operatie. een operatie geeft ook, net als alle hierboven genoemde behandelingen, geen garantie op langdurige verbetering van de klachten.