Leren sondevoeding geven

Met sondevoeding wordt bedoeld het geven van afgekolfde moedermelk of kunstvoeding via een voedingssonde. Een voedingssonde, of kortweg sonde, is een dun en flexibel slangetje dat via de neus ingebracht wordt. Deze loopt door de neus-keelholte via de slokdarm naar de maag. Het uiteinde van de sonde ligt in de maag. Het inbrengen van de sonde gebeurt altijd door een kinder- of neonatologieverpleegkundige, ook als het kind eenmaal thuis is.

Voor het geven van sondevoeding zijn materialen nodig. Deze materialen worden voor jullie besteld en dit pakket ontvangen jullie op de afdeling tijdens de opname of wordt bij jullie thuis bezorgd.

Het materialenpakket bestaat uit:

• Voedingsspuiten van 5 en 20 ml voor het geven van sondevoeding.
• Voedingsspuiten van 1 ml voor het geven van medicijnen (indien nodig).
• Voedingssonde Ch 6 (Ch is een weergave van de maat).
• pH strips ter controle van de ligging van de sonde.
• Fixomul pleisters om de sonde te fixeren.
• Rolpleisters.
• Geen pleister removerdoekjes, vraag een paar doekjes aan de zorgverlener om mee naar huis te nemen.

Je leert in het ziekenhuis om de handelingen rond het geven van sondevoeding goed en veilig uit te voeren. De kinder- of neonatologieverpleegkundige houdt een checklist bij en tekent hierop af welke handelingen je al goed beheerst. De onderstaande punten staan op deze checklist:

1. hygiëne;
2. voorbereiding geven sondevoeding;
3. bereiden van de voeding;
4. controleren van de sonde;
5. geven van sondevoeding;
6. fixeren van de sonde;
7. verwijderen van de sonde;
8. toedienen van medicatie;
9. verzorgen van de neus en mond;
10. problemen en oplossingen;
11. wat te doen bij calamiteiten.

Hygiëne is bij het toedienen van sondevoeding erg belangrijk. In het ziekenhuis, maar ook thuis, is het belangrijk om jullie handen goed te blijven wassen. Zorg ervoor dat je alle andere handelingen, zoals wassen, temperaturen en verschonen klaar hebt. Was vervolgens eerst je handen voordat je overgaat tot het klaarmaken en geven van de voeding.

• Was de handen.
• Zet de benodigde materialen klaar.
• Zorg voor een rustige omgeving.
• Neem de tijd voor de borst- of flesvoeding en zo nodig aansluitend sondevoeding.
• Voorkom onrust en afleiding tijdens deze handelingen.

Sondevoeding wordt op lichaamstemperatuur toegediend. Voordat je de sondevoeding geeft controleer je daarom eerst de temperatuur van de voeding. Voor een aantal kinderen is het wenselijk dat zij speciale toevoegingen aan hun moedermelk en/of kunstvoeding krijgen. Deze bereidingswijze word je geleerd gedurende de opname.

Om veilig sondevoeding te kunnen geven moet iedere keer dat je kind sondevoeding krijgt gecontroleerd worden of de positie van de sonde juist is. De sonde kan namelijk van plaats verschuiven.

• Als de sonde de juiste positie heeft maak je het afsluitdopje van de sonde open en koppel je de 20 ml spuit aan de sonde. Haal eerst de stamper uit de spuit voordat je deze aansluit. Vul de spuit met de (resterende) lauwe voeding. De voeding zal door middel van de zwaartekracht in het maagje van je kind lopen indien je de spuit hoger dan je kind houdt. Dit wordt ook wel ‘hevelen’ van de sondevoeding genoemd.
• Houd de spuit ongeveer 20 tot 40 cm hoger dan je kind. Hoe hoger de spuit, hoe sneller de voeding inloopt. De inlooptijd van een volledige voeding is ongeveer 15 tot 20 minuten, net zolang als een baby zelf zou drinken indien het tussendoor geen pauzes zou nemen. Als je kind eerst zelf heeft gedronken en je alleen nog maar een restant van de voeding door de sonde hoeft te geven, dan is de inlooptijd van de voeding uiteraard korter.
• Soms gaat de voeding niet vanzelf hevelen door de zwaartekracht. Geef dan 1 of 2x een minimale druk met de stamper van de spuit. Tijdens het inlopen kun je je kind eventueel op schoot nemen of buidelen. Je kunt hem of haar ook op een fopspeen laten zuigen tijdens het inlopen van de voeding. Sommige ouders besluiten om de spuit met een bandje op te hangen zodat ze beide handen vrij hebben. LET OP: Belangrijk hierbij is dat je jullie kind nooit zonder toezicht laat tijdens het inlopen van de sondevoeding!
• Koppel de spuit af na het geven van de voeding. Thuis spuit je de sonde na afloop door met 2 ml. vers kraanwater om te voorkomen dat de sonde verstopt raakt door achterblijvende melkresten. Sluit daarna de sonde af met het afsluitdopje. Na afloop kun je proberen je kind te laten boeren door het even rechtop te houden. Voeden is een sociale aangelegenheid, knuffel je kind en geef aandacht tijdens en na het voeden, tenzij je kind slaapt.
• Na afloop spoel je de spuiten om, eerst met koud water en vervolgens met warm water. Je droogt de spuiten vervolgens goed af met een schone theedoek. Bewaar de spuiten in een afgesloten bakje in de koelkast.
• Anders dan in het ziekenhuis, waar na ieder gebruik de spuiten weggegooid worden, gooi je thuis na 24 uur gebruik de spuiten weg.

Je leert de sonde op een veilige manier te fixeren. Je krijgt thuis hetzelfde fixatiemateriaal als op de afdeling gebruikt wordt.

Het verwijderen van de sonde kan nodig zijn in bepaalde situaties. Het kan gebeuren dat je kind de sonde zelf voor een deel uittrekt of voor een deel uitspuugt. Je kunt dan de sonde rustig verwijderen.

Maak hierbij de pleisters los, eventueel met behulp van een removerdoekje, trek vervolgens de sonde er in een vloeiende beweging uit.

Belangrijk: zorg dat de sonde dicht is door het afsluitdopje of door het dichtknijpen van de sonde indien je juist voeding aan het geven bent. Dit voorkomt het teruglopen van de voedingsresten in de longen tijdens het verwijderen van de sonde.

Jullie kind krijgt in de periode in het ziekenhuis de medicijnen in vloeibare vorm door de sonde. Sommige kinderen krijgen ook als ze naar huis gaan nog medicijnen mee. Anders dan in het ziekenhuis geef je dit niet door de sonde omdat het de bedoeling is dat je kind zelfstandig leert drinken en de sonde niet meer nodig heeft. Aan het einde van de opname leer je hoe je de medicatie in de wangzak kunt geven met een spuitje en hoe je de vitaminen kunt geven met een lepeltje.

De sonde zorgt voor prikkeling van het neusslijmvlies waardoor extra slijm (snot) wordt aangemaakt. De neus kan hierdoor verstopt raken, wat het drinken moeilijker maakt omdat je kind ademt door de neus. Het zichtbare snot kun je verwijderen met een nat gaasje. Als dit niet lukt, of het slijm bevindt zich hoger in de neusholte, dan kun je het neusje spoelen door fysiologisch zout in elk neusgat te spuiten voor een voeding. Dit leer je tijdens de opname. De lipjes kun je met Labello of vaseline verzorgen.

Het is belangrijk dat je op de hoogte bent van problemen die zich kunnen voordoen bij het geven van sondevoeding en dat je weet wat je in die situaties kunt doen.

Het kan zich voordoen dat het uiteinde van de sonde niet in de maag, maar zich in de luchtwegen bevindt waardoor tijdens inlopen van de sondevoeding de voeding in de longen komt. Deze complicatie bij het geven van sondevoeding wordt ‘aspiratie’ genoemd. Tekenen die hierop kunnen wijzen zijn:

Wij hopen dat jullie voldoende informatie hebben gehad om sondevoeding te leren geven aan jullie kind. Indien er nog vragen zijn, stel deze gerust aan de zorgverleners die betrokken zijn bij jullie kind.

Nogmaals willen wij benadrukken dat pas wanneer jullie als ouders helemaal klaar zijn om de zorg zelf over te nemen en jullie voelen je als beide ouders/verzorgers vertrouwd bij het geven van sondevoeding dan pas gaat jullie kind mee naar huis.

Uiteraard mag je bij vragen en onzekerheden altijd contact met ons opnemen. Er worden regelmatig contactmomenten ingepland om het geven van sondevoeding en het leren drinken te begeleiden.

Bij St. Antonius Geboortezorg bieden we alle zorg rondom zwangerschap en geboorte. Onze specialisten en verpleegkundigen staan 24 uur per dag klaar om jou, je kindje en je partner de beste zorg te kunnen bieden.

Bij St. Antonius Geboortezorg werken gynaecologen en verloskundigen zeer nauw samen. We werken vanuit de overtuiging dat iedere zwangere vrouw en haar partner centraal staan in een heel bijzondere fase van hun leven waar wij als zorgprofessionals graag een bijdrage aan leveren: zorgzaam, met plezier en zo persoonlijk mogelijk.

Wij werken met passie en warmte en willen je graag net dat beetje meer geven. Elke familie en gezin is uniek. Jullie persoonlijke wensen vinden wij belangrijk. We vormen samen met jullie een hecht team en kijken naar welke zorg op welk moment gewenst is, het beste past en mogelijk is.

Ruimte voor aantekeningen

----------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------