Opname Neonatologie Geboortezorg

Artsen

Algemeen

Alle kinderen hebben als hoofdbehandelaar een van de kinderartsen. De dagelijkse gang van zaken wordt gedaan door de afdelingsarts of een verpleegkundig specialist (eventueel in opleiding). Zij werken onder supervisie van de kinderarts. Zij hebben dagelijks overleg met de kinderarts of de neonatoloog (kinderarts gespecialiseerd in zieke pasgeborenen).

Utrecht

De afdelingsarts loopt dagelijks visite. De visite vindt plaats op de suite, hierbij zijn jullie als ouders aanwezig en de verpleegkundige die voor jullie kind zorgt. Tijdens deze visite maken zij samen met jullie nieuwe afspraken over de behandeling en verzorging van jullie kind. Bij  langdurige opnames wordt deze visite 3x per week gedaan. Als er op dagen dat er geen visite wordt gelopen toch iets speelt is het altijd mogelijk om een extra visite in te lassen.

Nieuwegein

Op deze unit wordt dagelijks visite gelopen waarvan 2x langs de bedjes en de andere dagen door de artsen in de artsenkamer. Tijdens de bedvisite bespreken de artsen en verpleegkundigen de situatie van jullie kindje. Jullie kunnen daarbij uiteraard jullie observaties en eventuele zorgen delen. Tevens is het mogelijk om 1x per week een uitgebreid gesprek te hebben met de (kinder)arts, dit wordt apart met jullie afgesproken. Bij acuut spelende zaken wordt je natuurlijk altijd ingelicht. Bij kinderen die geboren zijn bij een zwangerschapsduur korter dan 32 weken worden de gesprekken gehouden met een vaste kinderarts/neonatoloog.

Verpleegkundigen

Algemeen

De verpleegkundigen zijn verantwoordelijk voor de directe zorg van jullie kind. We proberen de zorg zo af te stemmen dat vaak dezelfde verpleegkundigen voor jullie kind zorgen. Op de afdeling werken kinderverpleegkundigen, verpleegkundigen met als specialisatie neonatologie en verpleegkundigen in opleiding hiervoor.

De verpleegkundige werken in drie ploegen per dag. De werktijden zijn:

• 07.30 – 16.00 uur;
• 15.30 – 23.45 uur;
• 23.30 - 07.45 uur.

Utrecht

Omdat de kraamvrouw ook op de suite ligt, krijg je hier ook te maken met een kraamverpleegkundige. Zij zorgt de eerste dagen voor de moeder. Afhankelijk van de conditie van moeder kan deze zorg ook gedaan worden door de neonatologie-verpleegkundige. Gedurende de dag krijg je dus met meerdere verpleegkundigen te maken. 

Nieuwegein

Is de opname voor langere duur dan krijgt u een zogenaamde eerst-verantwoordelijke verpleegkundige (EVV-er) toegewezen, die de hele opname de zorg rond jullie kind coördineert. Je kunt deze persoon ook altijd benaderen met vragen. Uiteraard wordt de zorg voor jullie kind ook door andere verpleegkundigen gedaan, ook bij hen kunnen jullie terecht met vragen. Op het planbord naast de koffiekamer is te zien welke verpleegkundige die dag voor jullie kind zorgt en wie uw eerst-verantwoordelijke verpleegkundige ( EVV-er) is.

Pedagogisch medewerkers

Om een zo compleet mogelijk zorgaanbod te bieden, is er naast medische zorg ook pedagogische zorg aanwezig op onze afdeling. De opname van jullie kind is een ingrijpende en stressvolle situatie. De pedagogisch medewerker is goed op de hoogte van het gedrag en de ontwikkeling van te vroeg geborenen. Wanneer er vragen zijn over jullie kind met betrekking tot zijn of haar ontwikkeling en gedrag kunnen jullie bij hen terecht. Ze kan jullie zo nodig advies geven over ontwikkelingsgerichte zorg, hechting en lichaamstaal en een luisterend oor bieden.

De medisch pedagogisch zorgverlener is aanwezig  in Nieuwegein op dinsdag en donderdag. In Utrecht op consultbasis op dinsdag en donderdag.

Fysiotherapie

De fysiotherapeut observeert de motoriek van jullie kind (houding en beweging). Jullie krijgen hanteringsadviezen over hoe jullie zo comfortabel mogelijk jullie kind kunnen oppakken, dragen, baden en dergelijke. Tevens krijgen jullie adviezen over de lighouding en hoe jullie spelenderwijs de motoriek van jullie kind kunnen stimuleren.

Lactatiekundige

De lactatiekundige geeft begeleiding en hulp bij het geven van borstvoeding en afkolven van moedermelk. Jullie kunnen via de verpleegkundige een afspraak maken.

Logopedist

De logopediste houdt zich bezig met het drinkgedrag van jullie kindje. Zij beoordeelt het drinken en geeft adviezen om het drinken te verbeteren en/of het voorkomen van problemen rondom de voeding.

Maatschappelijk werker

De maatschappelijk werker is er voor de begeleiding van de ouders. Naast aandacht voor jullie emoties geeft hij/zij jullie advies op het gebied van werkhervatting en ouderschapsverlof. De verpleegkundige en behandelend arts schakelen maatschappelijk werk in. Jullie kunnen ook zelf om een gesprek met de maatschappelijk werker vragen. Hij/zij neemt dan contact met jullie op.

Bezoek en hygiëneregels

Een zieke of te vroeg geboren baby is extra vatbaar voor infecties. Daarom gelden er op beide afdelingen bezoek- en hygiëneregels.

• Waarschuw ons als je koorts hebt, verkouden bent, een koortslip hebt of last hebt van een andere infectie. Wij kunnen dan, indien nodig, voor extra bescherming zorgen.
• Het is heel belangrijk dat jullie erop letten dat jullie kinderen niet verkouden zijn of recent in contact zijn geweest met kinderziektes.
• Sieraden aan handen en armen moeten jullie  afdoen en zelf bewaren. Hier blijven namelijk gemakkelijk bacteriën onder zitten.
• Voordat jullie met jullie handen in de couveuse gaan en jullie baby aanraken moeten jullie je handen ontsmetten met alcohol. Als jullie baby niet meer in de couveuse ligt, moeten jullie je handen ontsmetten voordat jullie je baby uit de wieg pakken. Op iedere kamer en op de afdeling hangt een pompje met handenalcohol. Na het verschonen moet je je handen ook ontsmetten.
• Kinderen mogen ook niet op bezoek komen als ze last hebben van:
  - Uitslag of rode vlekjes op hun lichaam
  - Krentenbaard
  - Keelpijn of verkoudheid
  - Diarree
• Overleg bij twijfel vooraf met de verpleegkundige.
• Zorg ervoor dat onze hygiënevoorschriften ook bekend zijn bij jullie bezoek.

Utrecht

• Bezoek is natuurlijk altijd welkom, wij adviseren echter om niet teveel bezoek tegelijk te ontvangen. Zowel voor jou als je baby is dit erg druk, zeker bij een te vroeg geboren of zieke baby.
• Broertjes en zusje zijn welkom. Ook broertjes en zusjes, die nog geen waterpokken hebben gehad, zijn van harte welkom, maar niet in geval van:
  - Prematuur, geboren voor een termijn van 28 weken of met een GG < 1000 gram.
  - Prematuur, geboren na een termijn tussen de 28 weken en de 35 weken, waarvan de moeder geen waterpokken heeft doorgemaakt. In dit geval bieden we de moeder aan om antistoffen tegen waterpokken bij haar te laten bepalen.
• Bij andere kinderen jonger dan 12 jaar adviseren wij om terughoudend met bezoek te zijn. Wees ervan bewust dat jonge kinderen infecties met zich mee kunnen brengen die onschuldig voor jullie zijn, maar mogelijk niet voor je baby.
• Er mogen geen bloemen op de suites staan indien jouw kind prematuur is (geboren jonger dan 37 weken) of als er sprake is van ademhalingsproblemen.

Nieuwegein

• Je bent als ouder 24 uur welkom bij je kind. Helaas kunnen jullie niet bij jullie kind blijven slapen, dit kan wel in een speciale suite die vlakbij je kind is. Graag willen wij jullie erop attent maken dat als jullie bij jullie kind zijn, jullie je aandacht alleen richten op jullie eigen kind.
• Overig bezoek is welkom bij jullie kind maar is alleen mogelijk onder begeleiding van tenminste één van de ouders.
• Er mogen maximaal 3 personen tegelijk bij jullie kind aanwezig zijn.
• Broertjes en zusjes van 12 jaar en jonger mogen niet op de afdeling komen wanneer zij nog geen waterpokken hebben gehad.
• Andere kinderen van 12 jaar en jonger kunnen jullie kind helaas niet bezoeken. Voor kinderen van 13 jaar en ouder gelden dezelfde regels als voor volwassen bezoekers.
• Voordat je de afdeling opkomt laat je je jas achter in het halletje voor op de afdeling.
• Hier wast je ook je handen en doe je je handsieraden af.

Familiekamer

De afdeling beschikt over een aparte ruimte waar jullie je even kunnen terugtrekken. Hier kunnen jullie koffie, thee of water halen.

Kolfkamer

Op de afdeling in Nieuwegein is een aparte kamer waar je in alle rust borstvoeding kunt afkolven. Je vindt er alle benodigdheden en informatie voor het kolven.

Kinderspeelplaats

Kinderen van nul tot twaalf jaar kunnen kosteloos en onder toezicht spelen in kinderspeelplaats Nijntje (link naar website).

Parkeren

In de parkeergarage van het St. Antonius Ziekenhuis kun je (betaald) parkeren. In Utrecht is er voor de ouders toegang tot de eigen parkeerplaats van St. Antonius Geboortezorg.

Hygiëne

Hygiëne is van groot belang op een afdeling waar zieke of te vroeg geboren baby’s liggen. Daarom vragen wij jullie de genoemde voorschriften in acht te nemen bij het bezoeken of verzorgen van jullie kind. Als dat nodig is, kan de verpleegkundige jullie vragen extra maatregelen te treffen om infectie te voorkomen, bijvoorbeeld het dragen van een mondmasker wanneer je verkouden bent of een koortslip hebt. In dit geval zullen wij je tijdig inlichten. Willen jullie er zelf voor zorgen dat het bezoek op de hoogte is van de hygiënevoorschriften?

Voordat je de afdeling op komt:

• Laat je je jas achter in het halletje voor op de afdeling;
• Verwijder sieraden van handen en polsen (je kunt ze in een handtas mee naar binnen nemen); was je handen grondig met water en zeep en droog ze daarna goed af;
• Ontsmet voordat je je kind aanraakt je handen eerst met de blauwe ontsmettingsvloeistof.

Om deze gevolgen zoveel mogelijk te beperken proberen we stress te voorkomen. Door handelingen aan te passen aan de behoeften van je kind kan onnodige stress worden voorkomen, waardoor je kind minder negatieve prikkels ervaart en zich beter kan ontwikkelen. Ontwikkelingsgerichte zorg is een manier van zorgverlening gericht op het verminderen van steress en het bieden van comfort en stabilitieit aan het te vroeg geboren kind. Het is volledig gericht op de behoeften van het kind. Samen met jullie als ouders kijken we naar de individuele behoefte van jullie kind.

Voorbeelden voor ontwikkelingsgerichte zorg

• Huid-op-huid contact, buidelen/kangoeroeën
• Reduceren van negatieve prikkels (geluid, licht, gevoel.)
• Geborgenheid bieden tijdens baden door baden in een doek.
• Lichaamscontact bij verzorging baby; baby aanraken met volle hand.
• Zachtjes praten en troosten.

Uit onderzoek is gebleken dat ontwikkelingsgerichte zorg grote voordelen heeft en leidt vaak tot een kortere opnameduur. Kinderen die vanaf het prilste begin verzorgd worden door de ouders hechten een stuk beter, hebben doorgaans minder ademondersteuning nodig, krijgen minder infecties, groeien beter en drinken sneller zelfstandig. Ontwikkelingsgerichte zorg is echter niet alleen voor prematuren maar ook voor zieke pasgeborenen. Zieke, op tijd geboren kinderen zijn wel volgroeid, maar zijn te ziek en hebben te weinig energie om met alle prikkels om te gaan en deze te kunnen verwerken.

Nabootsen baarmoeder

In de baarmoeder is het donker en geluid wordt gedempt, het kind heeft geen last van de zwaartekracht en brengt de meeste tijd slapend door. De beperkte ruimte zorgt voor begrensde bewegingsvrijheid en een veelal gebogen houding van het kind.

Zowel op de afdeling te Nieuwegein als in de neosuites te Utrecht, wordt zoveel mogelijk geprobeerd de situatie in de baarmoeder na te bootsen.

• Om lichtinval te beperken wordt een couveusehoes over de couveuse gelegd. Deze kan tijdens de verzorging aan alle kanten geopend worden.
• Harde geluiden in en om de couveuse worden zoveel mogelijk vermeden. Het belangrijkste is het stemgeluid van de ouders.
• Jullie baby wordt in een nestje (snuggle) gelegd om aan de behoefte van begrenzing tegemoet te komen. Deze begrenzing biedt net als buidelen veiligheid en vertrouwen.
• Bij bloedafname of belastende handelingen wordt jullie kind ondersteund en getroost. Jullie kind krijgt suikerwater met een speentje toegediend om te helpen bij het zelf reguleren.
• Geurdoekje. Om jullie kind vertrouwd te maken met jullie geur, kunnen jullie in de couveuse een doekje leggen dat jullie een uur of meer op jullie huid hebben gedragen.

Voor ouders is ontwikkelingsgerichte zorg een van de methodes om hun kind beter te leren kennen. Door het observeren van gedragssignalen bij je kind kun je onder andere leren hem te troosten. Want ondanks dat je baby ziek is en/of in de couveuse ligt, kun je als ouder erg veel voor hem doen. Samen met jullie kijken wij naar de individuele behoefte van jullie kind in jullie gezin.

Jullie aandeel

Wij streven ernaar jullie als ouders zoveel mogelijk te betrekken bij de verzorging van jullie kind. Ligt jullie baby in de couveuse, dan bestaat deze verzorging misschien alleen uit mondverzorging, het verschonen van de luier of temperaturen. Naarmate jullie kind opknapt kunnen jullie je aandeel in de verzorging geleidelijk uitbreiden. Ons uiteindelijke doel is dat jullie je kind geheel zelf verzorgen.

Wassen en wegen

Het wassen en wegen van je kind vindt ’s morgens plaats. Hoe vaak je kind in bad gaat hangt af van zijn conditie, leeftijd en gewicht. Je mag je kind zelf baden of met hulp van een verpleegkundige. Heb je geen hulp nodig dan kun je in overleg ook op andere tijden baden.
Niet alle kinderen worden elke dag gewassen.

Om te voorkomen dat je kind net gewassen is terwijl je dat zelf had willen doen, hangt er op de afdeling een planbord. Op het planbord kun je met een kaartje aangeven op welk moment van de ochtend je je kind komt baden. Zo kunnen je een tijdstip kiezen dat jou/jullie het beste uitkomt.

Uiteraard mag je kind eigen kleertjes aan. Willen jullie zelf de gebruikte kleding weer mee naar huis nemen? Het ziekenhuis kan niet aansprakelijk gesteld worden voor mogelijk zoekraken van kleding tussen het linnengoed van de afdeling.

Knuffels

Je kunt voor je baby een knuffel en/of eigen hydrofiel luiers/lakentjes meenemen, Ze dienen vooraf gewassen te worden. Als je baby in een couveuse ligt, was je de knuffels 1x per week. Neem niet te grote knuffels mee, er zijn 'inktvisjes' beschikbaar voor als je baby in een couveuse ligt. In de praktijk is gebleken dat couveusekindjes die een inktvisje krijgen rustiger zijn en minder aan de slangetjes en sondes trekken.

Dagboek

Als jullie het leuk vinden, kunnen jullie een dagboekje bijhouden van jullie pasgeboren kind. Jullie kunnen hiervoor een eigen schrift of boekje gebruiken. Als jullie dit bij jullie kind neerleggen, kan ook de verpleegkundige af en toe een stukje over jullie kind schrijven. Uiteraard mogen jullie er zelf ook dingen in noteren of foto’s inplakken. Zo kunnen jullie alle gebeurtenissen naar eigen inzicht bijhouden en later nog eens teruglezen.

Buidelen

Huidcontact tussen ouder en baby is erg belangrijk. Buidelen is een manier om contact te leggen met je baby. Hierbij ligt je baby bloot, op een luier na, tegen jouw blote borst. Door vaak en vooral lang te buidelen, zal je baby zich beter ontwikkelen. Je baby ervaart het contact door de aanwezigheid van jouw stem, warmte en aanraking. Meestal wordt de ademhaling van je baby regelmatiger en komt hij in een diepere slaap. Het is prettig als je minimaal 1 uur buidelt om je baby rustig te laten wennen aan deze houding.

Ook voor het op gang komen van de moedermelkproductie is buidelen van belang. Daarnaast wordt de lichamelijke weerstand van je kind vergroot doordat hij of zij bepaalde bacteriën van jou overneemt zonder ziek te worden.

Omdat couveusekinderen erg vatbaar zijn voor infecties, is hygiëne erg belangrijk. Neem daarom dagelijks een douche en trek voor het buidelen schone kleren aan, die je aan de voorzijde kunt openen.

Bovendien zijn te vroeg geboren baby's bijzonder gevoelig voor indringende geuren, zoals parfum, sterk ruikende zeep of sigarettenlucht, dus houdt hier rekening mee. Ook als je baby al in de wieg ligt en kleding aan heeft, kun je blijven buidelen.

Video-interactiebegeleiding

Dit is een methode waarbij we het contact tussen jou en je baby in beeld brengen met behulp van een videocamera. Door de opnamen zien we welke initiatieven je baby al neemt in het contact. Ook zien we hoe je als ouder hier van nature op reageert. De beelden helpen je om je baby beter te leren begrijpen.

Op de afdeling werken verpleegkundigen en pedagogisch medewerkers die speciaal zijn opgeleid om videobegeleiding te geven. Als je kind te vroeg is geboren, of als je vragen hebt over de omgang met je kind, kunnen zij een korte video-opname maken van jou en je kind. Op deze video kun je, stap voor stap, terugzien hoe je kind reageert op je/jullie stem, aanraking, enzovoorts.  De beelden kunnen helpen om je kind beter te begrijpen en beter contact met hem of haar te maken. Vraag de verpleegkundige naar de mogelijkheden.

Couveuse

Afhankelijk van zijn/of haar gezondheidstoestand en gewicht ligt je baby in een couveuse.
De couveuse is een bedje waaromheen een plastic, doorzichtige kap is gemaakt. Op deze manier kan de lucht binnen deze kap verwarmd en bevochtigd worden. Dit is nodig voor prematuren omdat zij geen of erg weinig eigen lichaamsvet hebben. Verder beperken couveuses de kans op infectie. Aan de onderkant van de couveuse ziet je 2 voetpedalen, hiermee kun je de hoogte van de couveuse instellen. De verzorging van je baby is fijner wanneer je dit op de juiste hoogte kunt doen. Via ronde openingen kun je je baby aanraken of met hem of haar praten. Zodra het beter gaat met je kind mag hij of zij even uit de couveuse.

Open tafel

De baby kan ook op een open tafel liggen, meestal is dit voor extra observatie en/of warmte. Zowel van de onderkant als de bovenkant wordt warmte toegediend. De baby kan wel extra worden toegedekt.

Fototherapie

Als een baby een te hoog bilirubinegehalte (geel zien) heeft, wordt hij behandeld met fototherapie. Dit kan met lampen op de open tafel, een losse fototherapielamp en met een biliblanket (een matje onder je baby voor lichttherapie).

Monitor

Naast het bedje van je kind hangt een beeldscherm, de monitor. Daarop kunnen wij de volgende metingen aflezen:

• De bovenste curve meet de hartslag en ademhaling, met drie plakkers op de borst van je kind.
• De tweede curve meet de zuurstofverzadiging (saturatie), via een infrarood lampje dat om de hand of voet van je kind geplakt zit.
• De derde curve meet de ademhaling van je kind.
• Ook de temperatuur wordt gemeten, via een thermometer die tegen de huid aan ligt.
• En als laatste wordt de bloeddruk gemeten, via een band om de arm of het been van je kind, of direct via de bloedbaan.

Apnoes en bradycardieen

Soms 'vergeet' je baby te ademen en krijgt een apnoe, een (korte) ademstilstand. Als reactie hierop kan de hartslag dalen, dit heet een bradycardie. Apnoes en bradycardieen zijn een 'normaal' verschijnsel bij te vroeg te geboren baby's. De verpleegkundige zal dan de baby aansporen weer goed door te ademen door hem of haar even over de rug te wrijven. De verpleegkundige heeft via de centrale monitor achter de balie direct zicht op jullie kind. Zij kan dus bij elk alarm direct reageren.

Soms slaat de monitor op alarm terwijl er niets aan de hand is. Door bewegingen van het kind kunnen plakkers los gaan zitten en storting veroorzaken.

Infuus 

Omdat het maag-/darmstelsel van een prematuur kind nog niet volledig in staat is om voeding te verwerken, krijgen deze kinderen de eerste tijd een infuus naast de eventuele kleine hoeveelheden voeding. We geven dan vocht en calorieën via het infuus. Ook kunnen we via het infuus medicijnen toedienen. Het infuus wordt met een naaldje ingebracht in een bloedvat in de arm, het been of onder de hoofdhuid van het kind. Na het verwijderen van het naaldje blijft een dun plastic buisje in de ader achter. Het infuus wordt gefixeerd met een pleister en vaak wordt het armpje of beentje gespalkt. Het kan ook nodig zijn dat je baby voor langere tijd een infuus nodig heeft dan krijgt hij een navellijn of silasticlijn.

Ademhalingsondersteuning

Wanneer een kind te ziek is om zelfstandig te ademen, zijn er twee manieren om extra zuurstof of lucht toe te dienen:

• Low flow: via een ‘snorretje’ (een plastic slangetje dat op de wang wordt vastgeplakt) krijgt je kind zuurstof of lucht in de neusgaten geblazen.
• Optiflow: is vergelijkbaar met een flowsnor. Hierbij kan met een hogere druk verwarmde en bevochtigde flow en zuurstof toegediend worden.
• CPAP: via een slang die aan een siliconen neusstukje is bevestigd krijgt je kind met nog hogere flow, continu lucht door de neusgaten naar de longen geblazen zodat de longen beter ontplooid blijven. Zo nodig kan via deze slang ook extra zuurstof toegediend worden.

Met behulp van een bandje en een muts blijft de slang goed op de neus zitten. Het geheel ziet er indrukwekkend uit en doet aan een beademingsapparaat denken, maar dat is het niet: je kind ademt zelf. De CPAP is bedoeld voor kinderen die geen kunstmatige beademing nodig hebben, maar wel extra ondersteuning kunnen gebruiken bij het ademen. 

Onderzoek

Je kind zal diverse onderzoeken en behandelingen ondergaan. Regelmatig zal bij je kind bloed worden afgenomen. Dit gebeurt meestal met een prik in de hiel, soms legt de arts daartoe een speciaal infuus aan (een arterielijn). Op de vijfde dag na de geboorte wordt bij je kind de neonatale screening uitgevoerd, de zogenoemde hielprik. Urineonderzoek vindt plaats via een plastic opvangzakje.

Verder onderzoek

Bij sommige kinderen vindt aanvullend of specifiek onderzoek plaats:

• Röntgenonderzoek: het maken van röntgenfoto’s van bijvoorbeeld longen of buik.
• Echografie: geluidsonderzoek van bijvoorbeeld hersenen, hart, nieren of andere organen; vindt plaats op afdeling zelf.
• Oogonderzoek (ROP): oogspiegelonderzoek van het netvlies bij prematuur geboren kinderen; als voorbereiding krijgen de kinderen oogdruppels die de pupil verwijden. Voordat de oogarts je baby onderzoekt, krijgt je baby 3x oogdruppels. Hier zit steeds 10 minuten tussen. Hierdoor krijgt je baby verwijde pupillen. Voor het onderzoek krijgt je baby een beetje sucrose in zijn mondje. Hierdoor is hij tijdens het onderzoek minder gespannen. De oogarts bekijkt vervolgens het netvlies en de bloedvaten. De ouder of de verpleegkundige kan tijdens het onderzoek je baby ondersteuning geven en troosten. Het is mogelijk dat je als ouder het onderzoek als vervelend ervaart, de oogarts moet namelijk het oog van jouw baby met een spreider open houden. Dit doen we om goed te kunnen kijken naar het netvlies, dit is geen fijn gezicht.